تاریخ و فرهنگ ایران زمین

تاریخ جهان

آیا درفش کاویانی ریشه در یونان باستان دارد؟
آیا درفش کاویانی ریشه در یونان باستان دارد؟

سکه‌های ایونیه از نمونه‌های جدیدتر چنین نشان‌هایی است. پیش از آن در آثاری مربوط به شهر سوخته و شوش که برای هزاره‌های پیش از میلاد هستند چنین نشان‌هایی دیده می‌شود. معمولا این ادعاها در رسانه‌های ایران ستیز از جمله تجزیه‌طلبان و افراطی‌های به ظاهر مذهبی منتشر می‌شود و همراه با غرض ورزی است.

مجسمه متعلق به امپراتوری روم از یک دست دوم فروشی پیدا شد!
مجسمه متعلق به امپراتوری روم از یک دست دوم فروشی پیدا شد!

در خبرها از پیدا شدن یک مجسمه متعلق به امپراتوری روم در یک دست دوم فروشی گفته شده است. این خبر چند وقت پس از رونمایی از خنجر هخامنشی در موزه گتی‌ویلا آمده است. جالب آنکه هیچ کس با دیدن عکس مجسمه رومی نگفت که جعلی است!! ولی در ایران اشخاصی بودند که با دیدن عکس خنجر هخامنشی بلافاصله و با دلایل ضعیف گفتند خنجر هخامنشی جعلی است!!

نسل کشی ارامنه
نسل کشی ارامنه

نسل کشی ارامنه یکی از مهم ترین وقایع قرن بیستم است که همزمان با جنگ جهانی اول در دولت عثمانی اتفاق افتاد. در جنگ جهانی اول دولت عثمانی هم پیمان متحدین ، با ایشان پیمان بسته بود که در صورت وقوع جنگ دست روسیه را از منطقه قفقاز کوتاه کند و از این طریق فشار بر جبهه آلمان و اتریش مجارستان را کم کند.

اقدامات عثمانی ها با پاسخ سنگین روسیه تزاری مواجه گشت و در نتیجه آن شکست هایی بر عثمانیان وارد آمد. عثمانی ها تصور میکردند که علت شکست همکاری ارمنیان با همکیشان روس خود است ، به همین دلیل در اقدامی انتقام جویانه بسیاری از ارمنیان را قتل عام کردند.

چرا روس ها خاک ایران را تخلیه کردند؟
چرا روس ها خاک ایران را تخلیه کردند؟

چه عواملی باعث تخلیه ایران از قوای روسی و باعث دگرگونی سیاست شوروی در قضیه آذربایجان گردید؟ در مورد علل تخلیه ایران از قوای روسی نویسندگان و پژوهشگران به عوامل متعددی اشاره کرده اند که از مهمترین آنها می توان به اولتیماتوم هاری ترومن، رئیس جمهور وقت آمریکا به دولت شوروی یاد کرد. در کتاب های درسی ایران معمولا در قضیه اشغال نظامی آذربایجان و تلاش برای تجزیه این منطقه از سوی جریان پیشه وری به امتیازاتی که قوام نخست وزیر وقت ایران به شوروی داد اشاره میشود. پیرو این نظریه قوام با سفر به شوری قول نفت شمال و نیز خرید تسلیحات میدهد و آن ها را راضی به خروج از ایران میکند. اما نکته ای که این نظریه را سست میسازد این است که هیچگاه حکومت پهلوی زیر بار دادن امتیاز نفت به روس ها نرفت. در سوی دیگر به نظر میرسد که آمریکا با تهدید شوروی این کشور را مجبور به تخلیه خاک ایران کرده است.

جنگ جهانی اول و حوادث و تحولات در غرب
جنگ جهانی اول و حوادث و تحولات در غرب

جنگ جهانی اول در شرایطی آغاز گردید که ایران در پایین ترین شرایط اقتصادی و سیاسی قرار داشت با این حال جنگ کرند با پیروزی ایلات سنجابی و گوران بر قوای ترک به پایان رسید و با این پیروزی به قول سردار مقتدر«ایل سنجابی نه تنها در منطقه کرمانشاه بلکه در تمام ایران و حتی در انظار خارجیان به رشادت و وطن پرستی معروف گردید»

بررسی و تحلیل آثار هخامنشیان در مصر
بررسی و تحلیل آثار هخامنشیان در مصر

امروز آثار گوناکون باستانشناختی مهمترین منابع برای بررسی ساختارهای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی مصر طی دو دودمان هخامنشی هستند

پنتوس و پادشاهی حاکمان ایرانی «مهردادیان»
پنتوس و پادشاهی حاکمان ایرانی «مهردادیان»

برای مدت ها اداره این ناحیه بر عهده «مهردادیان» بوده است، مهردادیان یک خاندان قدرتمند و نجیب زاده پارسی بودند که احتمالا به طور مستقیم با شخص کورش بزرگ و داریوش اول ارتباط داشتند.

سوء استفاده از نام آذربایجان و اعتراض دولت ایران به عثمانی
سوء استفاده از نام آذربایجان و اعتراض دولت ایران به عثمانی

نهادن نام آذربایجان برای شمال ارس در واقع سوء استفاده از نام آذربایجان بود. تا سال ۱۹۱۸ هیچ سند بین‌المللی در جمهوری آذربایجان ثبت نشد و هرگز چنین کشوری وجود نداشته است. این سند نشان دهنده مخالفت صریح ایران با نامگذاری بخشی از منطقه قفقاز به نام آذربایجان است.

کوروش و جنگ جهانی دوران باستان
کوروش و جنگ جهانی دوران باستان

آیا جنگ کوروش با دشمنان، جنگ جهانی دوران باستان نبود؟ دوران پیش از کوروش بزرگ دوران خاصی بوده است. در این دوران شاهد قدرت های بزرگی هستیم که از جمله می‌توان به ماد، لودیه، بابل و مصر اشاره کرد. هر کدام از آنها گستره قابل توجهی داشتند و البته از قدرت نظامی و سیاسی خوبی برخوردار بودند. پس از پیروزی کوروش بزرگ بر آستیاگ، جنگی بسیار بزرگ از طرف بیگانگان علیه کوروش بزرگ آغاز شد. اتحاد مشهوری میان بابل، لودیه و مصر به سرکردگی پادشاه لودیه یعنی «کرزوس» علیه کوروش به وجود آمد که حتی در منابع از هم پیمانی بخشی از یونانیان و… با آنها هم سخن به میان آمده است. کمتر جنگی در دوران باستان رخ داد که تا این حد قدرت‌های بزرگ جهانی از شرق و غرب درگیر یک جنگ دامنه دار شدند که پیروزی نهایی از آن کوروش بزرگ و ایرانیان بود.

پیدایش پانترکیسم و تاثیر آن بر خاورمیانه
پیدایش پانترکیسم و تاثیر آن بر خاورمیانه

تاریخ پیدایش پان‌ترکیسم و نقش یهودیان در گسترش پان‌ترکیسم

هگل و ایرانیان
هگل و ایرانیان

سخنان هگل در کتاب عقل در تاریخ در خصوص ایرانیان و امپراتوری آنها و تفاوت آن با سایر امپراتوری ها و تمدن های بشری، بسیار صریح است که همگی آنها با در نظر گرفتن شرایط زمانی نویسنده ، قابل بررسی و در خور تأمل است.

تأثیرات ایرانیان باستان بر ترک ها
تأثیرات ایرانیان باستان بر ترک ها

در این نوشتار قصد داریم به بررسی بسیار کوتاه تأثیرات سغدیان بر ترک‌ها در دوران باستان بپردازیم.

نقد و بررسی کتاب العبر اثر ابن خلدون
نقد و بررسی کتاب العبر اثر ابن خلدون

کتاب العبر اثر ابن خلدون یکی از عظیم ترین شاهکار های فلسفی، تاریخی و جامعه شناسی در عالم اسلام به شمار می رود و نام وی نیز به خاطر همین پیشگفتار پر آوازه گشته است. اهمیت ابن خلدون در این است که بسیاری از مفاهیم به کار رفته در فلسفه تاریخ و جامعه شناسی نوین متأثر از اصطلاح ها و واژه هایی است که توسط او ابداع شده است.

بغداد پایتخت کشور عراق نامی ایرانی دارد
بغداد پایتخت کشور عراق نامی ایرانی دارد

سیاری از ما ایرانی ها تصور می‌کنیم شهر بغداد در زمان خلافت عباسیان در عراق امروزی بنیاد گذاشته شده است. این در حالی است که این تصور نادرست بوده و شهر بغداد هزاران سال سابقه تاریخی داشته و حتی قدمت این شهر به دوران باستان می‌رسد.

یهودیان در زمان هخامنشیان - بخش دوم
یهودیان در زمان هخامنشیان - بخش دوم

در این نوشتار به بررسی یهودیان در زمان خشیارشا می‌پردازیم که با توجه به داستان استر بسیار پر بحث می‌باشد.

یهودیان در زمان هخامنشیان - بخش یکم
یهودیان در زمان هخامنشیان - بخش یکم

یهودیان در منابع خود از هخامنشیان فراوان یاد کرده اند اما جالب آنکه در آثار به جا مانده از هخامنشان، یهودیان بسیار کم رنگ هستند، به طوری که در نقش برجسته‌های پـارسه (تخت جمشید) اثری از یهودیان نیست و در کتیبه‌های شاهنشاهان هخامنشی هم به یهودیان اشاره مستقیم نمی‌شود.

تأثیرات متقابل گاهشماری‌های مصری و ایرانی بر یکدیگر
تأثیرات متقابل گاهشماری‌های مصری و ایرانی بر یکدیگر

مصریان در طول سالیان دراز توانستند به گاهشماری پیشرفته‌ای دست یابند اما دارای چندین گاهشماری بودند که هر کدام کارکرد‌ها و الزامات خاصی را در جامعه‌ی کهن آن زمان داشتند. فرضیاتی وجود دارد که ایرانیان اصول گاهشماری اوستایی نو را از مصریان الهام گرفتند و با اعمال تغییراتی آن را به صورت گاهشماری رسمی و عرفی، جایگزین گاهشماری اوستایی کهن کردند.

گاهشماری در مصر باستان
گاهشماری در مصر باستان

گاهشماری در مصر از اوایل هزاره‌ی سوم ق.م جریان داشته است. مصر، گاهشماری یا بهتر بگوییم گاهشماری‌هایی را دارا بوده که هر یک کارکرد‌ها و الزامات خاصی را در جامعه‌ی کهن آن زمان داشتند.

آبادانی مصر توسط داریوش بزرگ
آبادانی مصر توسط داریوش بزرگ

داریوش بزرگ دست به عمران و آبادی‌های گسترده در سراسر امپراطوری هخامنشی زد. شاید باشکوه‌ترین آن را در ساخت کاخ‌های زیبای پارسه بدانیم اما کانال سوئز مصر از دیگر دستاورد‌های شگفت انگیز حکومت داریوش بر مردم بود...

پیکار مردم آسیاى مرکزی علیه اسکندر
پیکار مردم آسیاى مرکزی علیه اسکندر

مقاومت اسپی‌تامنس بسیار مشهور است و از او با نام «مدافع بزرگ سغدی» یاد کرده اند. اسکندر مجبور شد که شخصاً برای تصرف سمرقند اقدام کند اما حیله جنگی محاصره سکایی، که اسپی‌تامنس از آن بهره می‌برد دست بالا را داشت. اسکندر مجبور به بازگشت به بلخ شد و اسپی‌تامنس پیروزی خود را در بخارا جشن گرفت.

گسترش فرمان کوروش بزرگ تا چین
گسترش فرمان کوروش بزرگ تا چین

شناسایی متن استوانه کوروش روی استخوان‌های فسیل اسب در چین... با اینکه در اصالت این آثار تردیدهایی ایجاد شده است و حتی دانشمندانی در اصالت آنها تردید دارند اما شواهد جدی درباره اصالت آنها وجود دارد.

آیا قانون حمورابی اجرا می شد؟
آیا قانون حمورابی اجرا می شد؟

قانون حمورابی محصول فرایند قانون گذاری نبوده، گاه مسئله واحد در قانون حمورابی و اسناد همزمان به طرق متفاوت و متعارض حل شده بود... حمورابی (و برخی شاهان دیگر) برای نشان دادن حکمت و خردمندی خود چنین مجموعه‌ای را ساخته و منتشر کرده تا به مردم و آیندگان و نیز به خدایان نشان دهد که این پادشاه عادل برای دادگستری اهمیت فراوان قائل بوده است

تورک ها چه کسانی بودند؟!
تورک ها چه کسانی بودند؟!

چینیان اتباع خانهای «آشینا» را «تو-کیو» می‌گفتند. هویت تورک از آمیختگی چند گروه و قبیله به وجود آمد که از مهم ترین آنها می‌توان به قبایل «آشینا» اشاره کرد. این قبیله‌ها در غرب ایالت «شانسی» چین می‌زیستند و در پیکارهای چینیان با هون‌ها در سده چهارم میلادی شرکت داشتند و بعد به تبعیت هون‌ها درآمدند. ولی طی اتفاقاتی که به شکست هون‌ها انجامید، به جنوب کوه‌های آلتای پناه بردند و در آنجا سکنی گزیدند

آیا گیلگمش به جمشید یورش برد؟!
آیا گیلگمش به جمشید یورش برد؟!

گیل‌گَمِش، فرزند لوگَل‌بَندَه، برای دستیابی به راز جاودانگی بار دیگر رو به خاور و به سوی «سرزمین زندگی» و جنگل‌های پر درخت اِرین می‌گذرد. در آن پهنه، هومبابا (Humbaba) در سرزمین پر جنگل ارین فرمانروایی می‌کند. حماسه «گیل‌گَمِش و سرزمین زندگان» بسیاری از جزئیات افسانه ایرانیان درباره اَژی‌دَهاک (ضحاک) و جَم[شید] را باز می‌تاباند.

هند و هندو در آثار نظامی
هند و هندو در آثار نظامی

شاعر، عارف و حکیم داستان سرای گنجه با نظری عمیق و عارفانه به نظم فرهنگی هند می‌نگرد. هند و هندو در آثار نظامی گنجوی جلوه‌ای خاص دارد. افزون بر کنایات عرفی و ادبی درباره‌ی هندوستان و مردم هند در ایران، دیدگاه شاعر خود از نظر فرهنگ مردم هندوستان جایگاهی قابل توجه دارد و باید گفت که مثنوی رازناک و ضد حماسی شرف‌نامه را نظامی اساساً به خاطر آن آفریده است تا جغرافیای تاریخی و تاریخ فرهنگ ملت‌ها را از عهد باستان به رشته‌ی نظم بکشد.

نگاهی به نوشته های کتزیاس
نگاهی به نوشته های کتزیاس

بسیاری از نوشته های کتزیاس به دست ما نرسیده است. خلاصه ای از نوشته های کتزیاس به همراه اشارات دیگر مورخان به نوشته های وی موجود است. با توجه به همین نوشته ها، آشکارا و به راحتی و با استناد و استدلال به گفته های مورخان باستان و نیز اسناد و کتیبه های مکشوفه هخامنشی و بابلی و…، می توان بیان کرد که کتزیاس در گفتن روایات نادرست تبحر داشته است و افسانه سازی وی بین مورخان باستان شهرت داشته است.

افسانه ها و تناقضات تاریخ هرودوت
افسانه ها و تناقضات تاریخ هرودوت

اگر می خواهیم به تاریخ هرودوت اعتماد کنیم باید شواهد مهمی آن را اثبات کند چرا که هرودوت شاید صرفا شنیده های خودش را بدون بررسی نقل کرده است و شاید تعمدا چنین مواردی را گزارش کرده است. بعید هم نیست که به مرور زمان در تاریخ هرودوت دست کاری هایی کرده باشند.

تیگران بزرگ
تیگران بزرگ

تیگران که با صلح با پارت و اتحاد با پونت و اتروپاتکان موقعیت مناسبی داشت به سوی جنوب راهی شده و با تصرف انطاکیه در سال 83 بر تخت سلوکیان جلوس کرد. نیروهای وی در طول سواحل مدیترانه هم پیشروی کرده و فنیقیه و کلیکیه را هم متصرف شدند و اینچنین ارمنستان همسایه دیوار به دیوار رومی شده بود که تا کلیکیه کوهستانی پیشروی کرده بود.

بزرگداشت ایرانیان در سراسر جهان
بزرگداشت ایرانیان در سراسر جهان

ایرانیان از گذشته تا به امروز و همچنین دیگر ملل کارهای ارزشمندی برای پاسداشت ارزش های ایرانی انجام داده اند. در برخی از مکان‌ها بزرگداشت ایرانیان آنقدر شگفت انگیز است که از همه بیشتر خود ما ایرانیان شگفت زده می‌شویم. برخی از آنها به کوشش ایرانیان در گذشته نه چندان دور پدید آمده‌اند. از آنجایی که بر شمردن همه این موارد در این مجال نمی‌گنجد در این نوشتار به معرفی چند مورد جالب می‌پردازیم.

دو پادشاه بزرگ، دو آرامگاه
دو پادشاه بزرگ، دو آرامگاه

آرامگاه کوروش بزرگ، چندان بزرگ نیست و تنها از سنگ ساخته شده است؛ در حالی که آرامگاه شی هوانگ دی همانند یک کوه عظیم است.

آرم هیتلر یا گردونه ی مهر
آرم هیتلر یا گردونه ی مهر

این نشان که به نظر می رسد پیشینه ای هفت هزار ساله در ایران دارد؛ ماندگاری عجیبی در تمدن ایران داشته است. آثار یافته شده نشان می دهد که این نماد تنها در یک دوره خاص مورد توجه ایرانیان نبوده است. از دوران پیش از تاریخ تا دوران اسلامی این نماد در آثار دیده می شود و به آن به دیده احترام نگریسته می شده است.

به کار گیری یا روگرفت از نوشته‌های این پایگاه تنها پس از پذیرش قوانین پایگاه امکان پذیر است: قوانین پایگاه خِرَدگان
توسعه نرم افزاری: مجید خالقیان
تاریخ جهان