نوشتارهای اسماء معصومی نژاد

عقاید مانی تلفیقی از زرتشتی، یهودی، مسیحی و ایرانی، بودایی و آیین های باستانی بین النهرین بود که آیینش در ظاهر با باورهای عرفانی تعمیدی شکل گرفت. با این حال تأثیراتی آیین های ایرانی در دین او بسیار عمیق بود.

محمود کُتبی در 823 هجری نگارش سرگذشت خاندان مظفری را از ابتدا تا سقوط این سلسله به دست امیر تیمور آغاز می کند و کتاب خودش را ضمیمه ی کتاب گزیده ی حمدالله مستوفی قرار می دهد.

کتاب العبر اثر ابن خلدون یکی از عظیم ترین شاهکار های فلسفی، تاریخی و جامعه شناسی در عالم اسلام به شمار می رود و نام وی نیز به خاطر همین پیشگفتار پر آوازه گشته است. اهمیت ابن خلدون در این است که بسیاری از مفاهیم به کار رفته در فلسفه تاریخ و جامعه شناسی نوین متأثر از اصطلاح ها و واژه هایی است که توسط او ابداع شده است.

با فروپاشی دولت ایلخانان و ظهور تیمور، عصری آغاز شد که به دوره‌ی تیموری مشهور است. نگاه سیاسی به این دوره از تاریخ ایران، فضایی پرآشوب و سرشار از جنگ و خون­ریزی و رقابت بین شاهزادگان را در برابر ما مجسم می­نماید. اما از منظر هنر شاهد عصر زرین و طلایی هستیم.

امیر اسماعیل سامانی با قدرت بسیار و اقتدارش هم حکومت خود را تثبیت کرد و هم رضایت خلفای عباسی را به دست آورد. دوره‌ی نصر دوم نیز اوج اقتدار سامانیان بود اما با کناره‌گیری نصر از حکومت و روی کار آمدن پسرش نوح دوره‌ی اضمحلال سلسله‌ی سامانی آغاز می‌شود

از جشن‌های مهم ایران باستان که بسیار شکوهمند برگزار می‌گردید جشن مهرگان بوده است. شاید بتوان گفت این جشن قدمتی به اندازه ایزد میترا دارد و چه بسی مهرگان بزرگ ترین جشن پیروان آیین میترا بوده است.

کلاویخو مشاهدات خودش را در سفرنامه‌ای شرح می‌دهد و از شهرها و مناطق ایران از قبیل خوی، تبریز، سلطانیه، دامنه‌ی جنوبی البرز، دره‌ی لار در جنوب دماوند، جاد‌ ی فیروزکوه، مشهد و سمرقند می‌گذرد. کلاویخو توصیفاتی بسیار دقیق از این مناطق و وضعیت آنها می‌دهد.

یکی ازمهمترین حکومت‌های سده‌های نخستین پس از اسلام حکومت آل بویه است. حکومت آنان نقطه‌ی عطفی در روابط ایران و خلفای بغداد محسوب می‌شود و آنها از اولین حکومت‌هایی بودند که توانستند به آمال بسیاری از ایرانیان یعنی تشکیل حکومت مستقل دست یابند.

مصریان در طول سالیان دراز توانستند به گاهشماری پیشرفته‌ای دست یابند اما دارای چندین گاهشماری بودند که هر کدام کارکرد‌ها و الزامات خاصی را در جامعه‌ی کهن آن زمان داشتند. فرضیاتی وجود دارد که ایرانیان اصول گاهشماری اوستایی نو را از مصریان الهام گرفتند و با اعمال تغییراتی آن را به صورت گاهشماری رسمی و عرفی، جایگزین گاهشماری اوستایی کهن کردند.

گاهشماری در مصر از اوایل هزاره‌ی سوم ق.م جریان داشته است. مصر، گاهشماری یا بهتر بگوییم گاهشماری‌هایی را دارا بوده که هر یک کارکرد‌ها و الزامات خاصی را در جامعه‌ی کهن آن زمان داشتند.