نوشتارهای اسماء معصومی نژاد
28 مهر 1396
مانی هنرمندی که ادعای پیامبری کرد و در سال 216 میلادی در مردینوی بابل، از نژاد ایرانی زاده شد. تا 24 سالگی انزوا پیشه کرد و فعالیت های خویش را از هندوستان آغاز کرد و دست از دین پدری خودش المغتسله کشید. عقایدش تلفیقی از زرتشتی، یهودی، مسیحی و ایرانی، بودایی و آیین های باستانی بین النهرین بود که آیینش در ظاهر با باورهای عرفانی تعمیدی شکل گرفت. با این حال تأثیراتی آیین های ایرانی در دین او بسیار عمیق بود. شاید او می خواست یک آیین واحد را به وجود آورد و میان جهان دوستی همگانی را گسترش دهد. مانی به عیسی مسیح عشق می ورزید به نوعی خود را از حواریون مسیح می دانست. او برای اولین بار با شاهنشاه ایران شاهپور در تیسفون دیدار کرد و با تقدیم کتاب خود به نام شاپورگان به او توانست مجوز رسمی دینش را در ایران از شاپور بگیرد با این که دین او به ثنویت گرایش داشت اما بی شک آئین او از پرطرافدار ترین ادیان عهد ساسانی بود و به سرعت رو به گسترش نهاد. امّا به آتش خشم کسانی روبرو شد که او را با اهداف خود مغایر می دانستند. شاید به همین سبب بود که آرام آرام شعله های آن رو به خاموشی گرایید. در این پژوهش سعی بر آن داشتم تا با روش توصیفی، تحلیلی به بررسی زندگی و مبانی آیین مانی بپردازم تا شاید بتوانم علل نهفته در این مبانی را که سبب ایجاد کینه و دشمنی برای مانویت و محو شدن سریع این آیین از مجموعه اعیاد عصر ساسانی شد را بیابم.
26 خرداد 1396
محمود کُتبی در 823 هجری نگارش سرگذشت خاندان مظفری را از ابتدا تا سقوط این سلسله به دست امیر تیمور آغاز می کند و کتاب خودش را ضمیمه ی کتاب گزیده ی حمدالله مستوفی قرار می دهد.
5 خرداد 1396
کتاب العبر اثر ابن خلدون یکی از عظیم ترین شاهکار های فلسفی، تاریخی و جامعه شناسی در عالم اسلام به شمار می رود و نام وی نیز به خاطر همین پیشگفتار پر آوازه گشته است. اهمیت ابن خلدون در این است که بسیاری از مفاهیم به کار رفته در فلسفه تاریخ و جامعه شناسی نوین متأثر از اصطلاح ها و واژه هایی است که توسط او ابداع شده است.
8 بهمن 1395
با فروپاشی دولت ایلخانان و ظهور تیمور، عصری آغاز شد که به دوره‌ی تیموری مشهور است. نگاه سیاسی به این دوره از تاریخ ایران، فضایی پرآشوب و سرشار از جنگ و خونریزی و رقابت بین شاهزادگان را در برابر ما مجسم مینماید. اما از منظر هنر شاهد عصر زرین و طلایی هستیم.
5 آذر 1395
امیر اسماعیل سامانی با قدرت بسیار و اقتدارش هم حکومت خود را تثبیت کرد و هم رضایت خلفای عباسی را به دست آورد. دوره‌ی نصر دوم نیز اوج اقتدار سامانیان بود اما با کناره‌گیری نصر از حکومت و روی کار آمدن پسرش نوح دوره‌ی اضمحلال سلسله‌ی سامانی آغاز می‌شود
11 مهر 1395
شاید بتوان گفت جشن مهرگان قدمتی به اندازه ایزد میترا دارد و چه بسی مهرگان بزرگ ترین جشن پیروان آیین میترا بوده است. علاوه بر دلایل آیینی، دلایل اساطیری هم برای این جشن بیان کرده‌اند که معروف‌ترین آنها قیام کاوه آهنگر و پیروزی بر ضحاک و بر تخت نشستن فریدون است. اما جالب آنکه رویدادهای مهم تاریخی نظیر پیروزی داریوش بر گئومات در روزهای نزدیک به مهرگان رخ داده است که شباهت به اسطوره‌ها دارد. ریشه بنیادین جشن‌های ایران باستان به طبیعت باز می‌گردد و همه این جشن‌ها پیوند تنگاتنگی با طبیعت و زیست بوم آدمی دارند؛ این مسئله درباره مهرگان بسیار پر رنگ است.
22 شهریور 1395
کلاویخو مشاهدات خودش را در سفرنامه‌ای شرح می‌دهد و از شهرها و مناطق ایران از قبیل خوی، تبریز، سلطانیه، دامنه‌ی جنوبی البرز، دره‌ی لار در جنوب دماوند، جاد ی فیروزکوه، مشهد و سمرقند می‌گذرد. کلاویخو توصیفاتی بسیار دقیق از این مناطق و وضعیت آنها می‌دهد.
30 مرداد 1395
یکی ازمهمترین حکومت‌های سده‌های نخستین پس از اسلام حکومت آل بویه است. حکومت آنان نقطه‌ی عطفی در روابط ایران و خلفای بغداد محسوب می‌شود و آنها از اولین حکومت‌هایی بودند که توانستند به آمال بسیاری از ایرانیان یعنی تشکیل حکومت مستقل دست یابند.
16 مرداد 1395
مصریان در طول سالیان دراز توانستند به گاهشماری پیشرفته‌ای دست یابند اما دارای چندین گاهشماری بودند که هر کدام کارکرد‌ها و الزامات خاصی را در جامعه‌ی کهن آن زمان داشتند. فرضیاتی وجود دارد که ایرانیان اصول گاهشماری اوستایی نو را از مصریان الهام گرفتند و با اعمال تغییراتی آن را به صورت گاهشماری رسمی و عرفی، جایگزین گاهشماری اوستایی کهن کردند.
16 مرداد 1395
گاهشماری در مصر از اوایل هزاره‌ی سوم ق.م جریان داشته است. مصر، گاهشماری یا بهتر بگوییم گاهشماری‌هایی را دارا بوده که هر یک کارکرد‌ها و الزامات خاصی را در جامعه‌ی کهن آن زمان داشتند.
