تاریخ و فرهنگ ایران زمین

نوشتارهای ایرانمهر آریایی

وضعیت وبلاگ مکتب رئالیسم: سرگردانی و ضعف تاریخ‌پژوهی
وضعیت وبلاگ مکتب رئالیسم: سرگردانی و ضعف تاریخ‌پژوهی

در یکی از نوشته‌های این تارنگار، نویسنده محترم اذعان کرده که ابتدا رویکرد متفاوتی داشته است (مشابه سایت‌های ادیان نت و راه راستی) ولی به سبب درک مشکلات اقتصادی ایران، حدود ۳ سال است که تغییر رویکرد داده است. او خود ادعا می‌کند با هر دو گروه افراطی‌های به ظاهر مذهبی (به قول خودش متحجرین) و دوستداران تاریخ و فرهنگ ایران (به قول خودش باستانگراها) مخالف است و به نقد هر دو می‌پردازد. ولی در نوشته‌های تارنگار مکتب رئالیسم ضعف آشکار تاریخ پژوهی دیده می‌شود و نویسنده محترم گفته‌های تحریف‌گران و ایران‌ستیزان را تکرار کرده است.

کانال قاصدک در یوتیوب و سرقت نوشته‌های پایگاه خِرَدگان!
کانال قاصدک در یوتیوب و سرقت نوشته‌های پایگاه خِرَدگان!

نوشته‌های پایگاه خِرَدگان حاصل سالها تلاش و پژوهش نویسنده‌ها و دست اندرکاران این پایگاه است. ولی برخی با نادیده گرفتن این تلاش‌ها می‌خواهند همه چیز را به نام خودشان تمام کنند. پایگاه خِرَدگان به منظور گسترش آگاهی، اجازه استفاده از تمامی مطالبش را به افراد و کانال‌های مختلف داده است ولی به شرطی که منبع اصلی را ذکر کنند. ولی متاسفانه بار‌ها دیده شده که از مطالب این پایگاه استفاده می‌کنند و هیچ اشاره‌ای به منبع اصلی نمی‌کنند و اینطور به مخاطب القا می‌شود که صفر تا صد کار را خودشان آماده کردند.

ایمان سلیمانی امیری و دروغ‌پردازی علیه هخامنشیان
ایمان سلیمانی امیری و دروغ‌پردازی علیه هخامنشیان

اینکه ایمان سلیمانی امیری هنوز به ترجمه‌ها و فرضیه‌های قدیمی استناد می‌کند، نشان دهنده کم سوادی و به‌روز نبودن ایشان در حوزه تاریخ ایران باستان است. همیشه برای ما سوال بوده، چطور این افراد که تا این حد از فضای پژوهش دوران هخامنشیان دور هستند، به خود اجازه می‌دهند درباره آن دوران اظهار نظر کنند! فیلسوفان یونانی که ایمان سلیمانی امیری دم از آنها می‌زند، کوروش بزرگ و هخامنشیان را ستایش کردند، آن وقت خود سلیمانی امیری به دنبال تخریب کوروش بزرگ است! در گفته‌های سلیمانی امیری تناقض وجود دارد و گویا او گفته‌ها و استدلال‌های پیشین خود را فراموش کرده است.

ستایش تعلیم و تربیت ایرانیان توسط افلاطون
ستایش تعلیم و تربیت ایرانیان توسط افلاطون

یکی از بزرگترین فیلسوفان یونان باستان یعنی افلاطون به شیوه تربیت شاهزادگان هخامنشی اشاره می‌کند و تعلیم و تربیت ایرانیان را بسیار می‌ستاید؛ حتی آن را عامل برتری ایرانیان می‌داند! از سخن‌های افلاطون مشخص می‌شود که تعلیم و تربیت دوران هخامنشیان چقدر مترقی بوده است. هنگامی که تعلیم و تربیت پیشرفت کند، علم و دانش رشد هم رشد می‌کند. برای همین علم و دانش در ایران باستان رشد چشم گیری داشت.

دانشمندان ایران باستان
دانشمندان ایران باستان

در این نوشتار نام چندی از برجسته‌ترین دانشمندان و اندیشمندان ایران باستان را می‌آوریم که در حوزه‌های پزشکی، اخترشناسی، فلسفه، کیمیاگری، موسیقی، ادبیات و… تبحر داشتند. باید توجه داشته باشیم که دانشمندانی که نام آنها مانده ارزش ویژه‌‌ای دارند چراکه با آن همه نابودی که توسط بیگانگان رخ داد، آن‌قدر جایگاه آنها رفیع بوده است که این امکان به وجود آمده که نام آن‌ها به دست ما برسد. در واقع کارهای ارزنده دانشمندان ایرانی پس از اسلام در ادامه کارهای دانشمندان ایران باستان بوده است و همه دانشمندان ایرانی در همه زمان‌ها ارجمند هستند. از دوران هخامنشیان تا ساسانیان از مراکز علمی و سامانه‌های آموزشی در منابع اقوام گوناگون ذکر شده است. افلاطون که یکی از بزرگترین فیلسوفان تاریخ است، سامانه آموزشی هخامنشیان را می‌ستاید و همواره کتابخانه‌های ایران باستان و مراکز علمی مانند دانشگاه گندی‌شاپور بسیار مورد توجه بوده است.

آیا دانشگاه گندی‌شاپور، از اساس غیر ایرانی بود؟
آیا دانشگاه گندی‌شاپور، از اساس غیر ایرانی بود؟

بارها شنیده‌ایم که ادعا می‌شود دانشگاه گندی‌شاپور در دوران ساسانیان، یک دانشگاه وابسته به مسیحیان و غیر ایرانیان بود و فقط به لحاظ جغرافیایی در ایران قرار داشته است! از سوی دیگر برخی ادعا می‌کنند دانشگاه گندی‌شاپور را پناهندگان سیاسی که از روم مهاجرت کردند برای ایرانیان ساخته‌اند! البته هیچ کدام از این ادعاها سند و منبع دقیق ندارند. این در حالی است که در دوران رونق گندی‌شاپور یعنی دوران پادشاهی خسرو انوشیروان، پیشوای پزشکان نه یک مسیحی بود و نه یک رومی بلکه یک فرد ایرانی و زرتشتی به نام برزویه بود… در مدرسه و بیمارستان گندی‌شاپور، آگاهی‌های پزشکی و شیوه‌های درمانی یونانی، هندی، سریانی، ایرانی با همدیگر آمیخته شدند و سنت پزشکی گندی‌شاپور بارور و شکوفا گشت…

نقدی بر ادعاهای مرتضی مطهری درباره دانش در ایران باستان و نادیده گرفتن کتابسوزی خلفا
نقدی بر ادعاهای مرتضی مطهری درباره دانش در ایران باستان و نادیده گرفتن کتابسوزی خلفا

متاسفانه در کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» ادعاهای نادرست مطرح شده است که اکثر آنها سند و منبع دقیق ندارند. این ادعاهای مرحوم مرتضی مطهری، منبع تغذیه‌ای برای ایران‌ستیزان از جمله تجزیه‌طلبان و افراطی‌های به ظاهر مذهبی شده است. در صورتی که افکار ایران‌ستیزان همراستا با مرتضی مطهری نبوده است و نیست. شاید مرتضی مطهری هنگام نگارش این کتاب، پیش بینی نمی‌کرد که تا این حد سواستفاده از این کتاب صورت بگیرد. ایشان اگر امروز پس از این همه سوء استفاده گروه‌های ایران‌ستیز، خودشان حضور داشتند احتمالا در نوشته‌های کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران اصلاحات گسترده‌ای انجام می‌دادند و گام‌های اساسی برای پژوهش‌های با دقت بیشتر بر می‌داشتند تا جلوی سوءاستفاده‌ها گرفته شود.

کتابخانه‌های ایران باستان
کتابخانه‌های ایران باستان

با بررسی منابع و آثار باستانی در می‌یابیم که کتابخانه‌های قابل توجهی در ایران باستان وجود داشته است. کتابخانه‌ها و مراکز علمی مانند کتابخانه سارویه، گنج شایگان، دانشگاه گندی‌شاپور بسیار مشهور بودند. همچنین در مطالب جسته و گریخته منابع کهن نشان‌هایی از وجود کتاب‌ها و کتابخانه‌ها در شهرهای گوناگون مانند کتابخانه استخر، کتابخانه مدائن‌ دیده می‌شود. باید گفت کتاب‌های علمی و ادبی زیادی که به زبان‌های باستانی ایرانی نگارش یافته بودند… در نواحی گوناگون جهان ایرانی آثار نوشتاری فراوان به دست آمده است که متون سُغدی بسیار مشهور هستند. مراکزی مانند آموزشگاه‌های خوارزم و… هم در منابع ذکر شده‌اند…

آیا در ایران باستان قرض دادن همسر به دیگران قانونی بود؟!
آیا در ایران باستان قرض دادن همسر به دیگران قانونی بود؟!

مترجم مادیان هزاردادستان (ماتیکان هزاردادستان)، مواردی را در پرانتز قرار داده که بیان کننده اضافات مترجم است. اتفاقا بر اساس همین اضافات است که قرض دادن همسر برداشت می‌شود. اختلافات فراوانی در ترجمه ماتیکان هزاردادستان دیده می‌شود. یکی از دلایل اصلی مخالفت زرتشتیان با مزدکیان چنین ازدواج‌هایی بوده است. مزدکیان آن را روا می‌دانستند ولی زرتشتیان آن را ناروا و گناه می‌دانستند. در منابع گوناگون زرتشتی اشتراک زنان رد شده است برای نمونه در کتاب دینکرد سوم، کرده (فصل) پنجم و پرسش هفتم به وضوح این گونه کارها باعث فساد و تباهی دانسته شده است.

منابع و شواهد درباره کتاب سوزی خلفا در ایران
منابع و شواهد درباره کتاب سوزی خلفا در ایران

اینکه گفته شود در هيچ منبعی از كتاب سـوزی سپاهیان خلفا و نابودی علم و دانش توسط آنها یاد نشده است کاملا اشتباه است. علاوه بر نوشته‌های روشن ابن خلدون و ابوریحان بیرونی درباره کتاب‌سوزی و کشتار دانشمندان، منابع تاریخی پر است از ویرانی شهرها توسط سپاهیان خلفا و وقتی یک شهر به کلی ویران می‌شد،‌ کتاب‌هایش هم از بین می‌رفتند… سوال آنجاست که کتاب‌ها و نوشته‌های کتابخانه‌ها و مراکز علمی مانند کتابخانه سارویه، دانشگاه گندی‌شاپور، گنج شایگان و… چه شدند؟! ترجمه کتاب‌های نویسندگان ایرانی به زبان‌های دیگر مانند زبان سریانی باقی مانده ولی اصل پهلوی کتاب‌ها به دست ما نرسیده است. نابودی علم و دانش و از بین رفتن کتاب‌ها موضوعی نبوده است که صرفا در وقت حمله سپاهیان خلفا رخ داده باشد بلکه این موضوع طی دهه‌ها در دوران سلطه خلفا بر ایران رخ داده است.

پیشرفت‌های اخترشناسی (نجوم) در دوران ساسانیان
پیشرفت‌های اخترشناسی (نجوم) در دوران ساسانیان

در دوران ساسانیان، اخترشناسی ایران با بهره گیری از دستاوردهای ملت‌های دیگر، بیش از پیش پیشرفت کرد. به عقیده‌ی پژوهندگان، در گندی‌شاپور گذشته از دانشکده‌ی پزشکی و بیمارستان، یک آموزشگاه برای اخترشناسی و رصدخانه وجود داشته است. اخترشناسان در دربار ساسانیان طبقه‌ی شناخته شده‌ای بودند و در داستان‌ها و گزارش‌های تاریخی گوناگون درباره‌ی ساسانیان، همواره می‌توان ردپای فعالیت‌های نجومی این اخترشناسی را دید.

اوستای ساسانی چه شد؟
اوستای ساسانی چه شد؟

سوال مهم آن است که چرا امروزه بخش اعظم اوستای عهد ساسانی باقی نمانده است؟ هرچند گذار روزگار باعث نابودی منابع باستانی می‌شود ولی قطعا نابودی گسترده‌ای که در یورش و سطله خلفا بر ایران رخ داد بی تاثیر نبوده است. موضوع نابودی علم و دانش توسط فاتحان، چیزی نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت. با توجه به منابع و مهم‌تر از آن، شواهدی آشکار که این موضوع را نشان می‌دهند.

نگاهی انتقادی به نظرات علی شریعتی درباره ایران باستان
نگاهی انتقادی به نظرات علی شریعتی درباره ایران باستان

مدت‌هاست که افراطی‌ها با ظاهر اسلامگرا در ایران مدعی هستند که تحولات پس از اسلام در ایران باعث پیشرفت علمی و تمدنی شد! آنها ادعا می‌کنند ایران پیش از اسلام (ایران باستان) از نظر علمی و تمدنی سطح پایینی داشته است. به نظر می‌رسد علی شریعتی نقش پررنگی در بسط و گسترش چنین دیدگاه‌هایی داشته است.

آیا در دوران ساسانیان سواد آموزی انحصاری بود؟
آیا در دوران ساسانیان سواد آموزی انحصاری بود؟

با بررسی منابع اصلا انحصاری بودن سواد آموزی برداشت نمی‌شود و حتی روایاتی وجود دارد که همه گروه‌های اجتماعی می‌توانستند سواد بیاموزند. از معتبرترین اسنادی که رواج نوشتن در دوران ساسانیان را آشکار می‌سازد، نامه‌هایی است که اعضای خانواده برای هم نوشتند. در منابع گوناگون باستانی مانند اندرزهای آذرباد مهراسپندان، رساله خسرو ریدگی، اندرز پوریوتکیشان و … درباره آموختن سواد به کودکان سخن گفته شده است. همچنین در شاهنامه بارها به دبستان‌ها و فرهنگیان اشاره شده است… با این حال ایران‌ستیزان با تحریف داستان انوشیروان و مرد کفشگر در شاهنامه ادعا می‌کنند که سواد آموزی در آن دوران انحصاری بوده است. ولی در آن داستان اصلا چنین چیزی نیامده است. ایران‌ستیزان یک داستان جدید را ساختند و برای مردم نقل می‌کنند!

آیا ساسانیان، تاریخ هخامنشیان را حذف کردند؟
آیا ساسانیان، تاریخ هخامنشیان را حذف کردند؟

برخی از فرضیه‌ها تاکید می‌کنند که ساسانیان، تاریخ هخامنشیان را دستکاری کردند! ولی شواهد نشان می‌دهد که این فرضیه چندان معتبر نیست. آنچه به نظر می‌آید نابودی و کمرنگ شدن آثار هخامنشیان در دوران یونانی گرایی، باعث شده است در سالیان بعد، تاریخ و اساطیر آمیخته شوند و این موضوع سالیان سال پیش از ساسانیان رخ داده است. بر اساس منابع بسیار معتبر، ساسانیان آثار هخامنشیان را ستایش می‌کردند و گویا با میراث آنان در قالب کیانیان آشنا بودند…

بررسی ادعاهای نادرست درباره بزرگمهر بختگان
بررسی ادعاهای نادرست درباره بزرگمهر بختگان

برخی ادعاهای نادرست درباره بزرگمهر بختگان ذکر شده است. برخی ادعا می‌کنند بزرگمهر افسانه‌ای بوده است و برخی دیگر هم بزرگمهر بختگان و برزویه پزشک را یکی می‌دانند که می‌توان گفت این ادعاها چندان معتبر نیستند. در این نوشتار کوتاه تلاش می کنیم، پاسخی کوتاه به این گفته‌ها ارائه دهیم تا مشخص شود این گفته ها چندان معتبر نیستند.

پیشرفت‌های پزشکی در دوران ساسانیان
پیشرفت‌های پزشکی در دوران ساسانیان

دوران ساسانیان یکی از باشکوه‌ترین دوره‌های ایران باستان است که پیشرفت‌های هنری و علمی فراوان حاصل شد. این پیشرفت‌ها در حوزه پزشکی بسیار قابل توجه بوده است. در تاریخ ایران و از جمله ایران باستان، پزشکان جایگاه والایی داشتند به طوری که سیریل الگود، پزشک و خاورشناس نامی، وضعیت آبرومند و مقام ارزشمند پزشک در دنیای امروز را تا حد زیادی مدیون ایرانیان می‌داند.

آیا نوشتن در ایران باستان اهریمنی بود؟
آیا نوشتن در ایران باستان اهریمنی بود؟

ایران ستیزان ادعا می‌کنند که زرتشتیان پیش از اسلام نوشتن را امری پست و اهریمنی می‌دانستند به همین دلیل کتاب‌های زیادی ننوشتند و در ایران باستان خبری از کتابخانه‌ها نبوده است!! آنچه مشخص است هیچ گاه نوشتن اهریمنی نبوده است و اتفاقا آثار نوشتاری فراوانی از ایران باستان به دست آمده است.

تاثیر گذاری فرهنگ و تمدن ایران باستان بر مسلمانان
تاثیر گذاری فرهنگ و تمدن ایران باستان بر مسلمانان

حکومت خوشنام ساسانیان نماد حکمرانی خوب در نزد مردمان جوامع ایرانی و اسلامی شده بود و مسلمانان تاثیرات بسیاری از فرهنگ و تمدن ایران باستان پذیرفتند. فرهیختگان پس از اسلام حتی نویسندگان عرب و مسلمان به ستایش فرهنگ و دولت‌های ایران باستان پرداختند. در این نوشتار، تأثیر گذاری فرهنگ و تمدن ایران باستان بر مسلمانان را در چهار حوزه کشورداری، معماری، علم و دانش و ادبیات مورد بررسی قرار می‌دهیم…

پاسخ به ادعاهای دروغین پرویز رجبی درباره ایران باستان
پاسخ به ادعاهای دروغین پرویز رجبی درباره ایران باستان

ایران‌ستیزان می‌دانند که وقتی حرف‌های مطهری و شریعتی را بازنشر کنند چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند. برای همین به دنبال آن هستند تا همان حرف‌ها را با استناد به گفته‌های شخصی مانند پرویز رجبی که سوابقی در حوزه ایران‌شناسی دارد بیان کنند. این گفته‌های پریشان و پر از تناقض با رویکرد پیشین ایشان همراستا نبود. معلوم نیست آن مرحوم در آن زمان تحت چه فشارهای روحی و روانی بوده که اینچنین پریشان و بی اساس سخن گفته است.

برگه پسین
به کار گیری یا روگرفت از نوشته‌های این پایگاه تنها پس از پذیرش قوانین پایگاه امکان پذیر است: قوانین پایگاه خِرَدگان
توسعه نرم افزاری: مجید خالقیان
ایرانمهر آریایی