تاریخ و فرهنگ ایران زمین

نوشتارهای دیگر نویسندگان

پاسخ به مطلب دروغین «کوروش؛ اسطوره باستانی یا جنایتکار جنگی؟!»
پاسخ به مطلب دروغین «کوروش؛ اسطوره باستانی یا جنایتکار جنگی؟!»

مطلبی کاملا دروغین با عنوان «قسمتی کوچک از جنایات کوروش هخامنشی» در فضای مجازی گسترش پیدا کرده است و حتی سایت مشرق نیوز (نزدیک به سازمان اطلاعات سپاه پاسداران) این مطلب را بازنشر کرده است. کوروش بزرگ نه تنها خانه‌ای را مصادره نکرد بلکه رفتار خوبی با مردم شهر داشت. تمدن ماد به هیچ وجه نابود نشد و اتحاد مادها و پارس‌ها همواره باقی‌ماند. کوروش اصلا نینوا را فتح نکرد چه برسد که کسی را کشته باشد. تمدن لیدی سر جای خود باقی ماند. در هیچ منبعی از ازدواج کوروش با خاله‌اش سخنی نیامده است.

یهودیان در زمان هخامنشیان
یهودیان در زمان هخامنشیان

یهودیان در سایه روح تسامح و توجه شاهان هخامنشی توانستند به حیات خود در مناطق گوناگون شاهنشاهی بزرگ ایرانیان از جمله در اورشلیم ادامه دهند و به راحتی در کنار سایر مردم به کار و تجارت بپردازند. یهودیان در منابع خود از هخامنشیان فراوان یاد کرده اند اما جالب آنکه در آثار به جا مانده از هخامنشان، یهودیان بسیار کم رنگ هستند. تحلیل کسانی که جایگاه والایی برای یهودیان در زمان خشایارشا قائل می‌شوند، بر پایه نوشته‌های کتاب استر است که این داستان هم از نظر تاریخی قابل اثبات نیست.

پاسخ به یاوه سرایی یک مداح درباره بزرگان پارسی‌گوی
پاسخ به یاوه سرایی یک مداح درباره بزرگان پارسی‌گوی

در آن مداحی، بسیاری از مفاخر شعر و ادب پارسی (فردوسی، حافظ، مولوی، نظامی و…)، به فدای شاعر «بر مشامم می‌رسد هر لحظه بوی کربلا» خوانده شدند!! سوال آنجاست که آیا مداح مورد بحث (یا شاعر) درباره شاعر «بر مشامم می‌رسد» پژوهشی کرده است؟! بر اساس گفته دکتر حشمت‌الله‌ پاک‌طینت، شاعر شعر «بر مشامم می‌رسد» ناصرالدین شاه قاجار است... چه اشعار شاعران فدای ناصرالدین شاه شده باشند و چه خود شاعران، چیزی تغییر نمی‌کند. یک شعر اشتباه گفته شده که گویا دلیل اصلی آن ناتوانی شاعر در انتقال مفاهیم بوده است. 

شادباش نوروز و شعرهایی درباره نوروز
شادباش نوروز و شعرهایی درباره نوروز

همه ساله بخت تو پیروز باد . همه روزگار تو نوروز باد… چه جشن با شکوهی است این جشن بهار که پس از گذشت هزاران سال همچنان با شکوهی درخور در میان مردمان جا دارد. یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی و شاید کهن‌ترین جشن این سرزمین که ریشه در زیست بوم ما دارد و در هر دوره‌ای هماهنگ با اندیشه‌ها و آیین‌های همان دوره در میان مردم جای داشته است. در این هزاران سال، سختی‌های فراوانی بر ایرانیان سربار شده‌اند. از یورش بیگانگان و فرمانروایی ستمگران گرفته تا بیماری های فراگیر و… . در این هزاران سال همواره واپسگرایان و بیگانه‌پرستان، بی‌مهری‌هایی به این آیین نیک ایرانی کرده‌اند تا انجا که برخی به دنبال نابودی این جشن بودند، ولی هیچگاه این جشن از میان نرفت چراکه سرشت زیبا دوست آدمی نمی‌خواسته آن را فراموش کند و همچنان با شکوهی جاودان در میان مردمان سرزمین‌های فراوان برگزار می‌شود. نوروز نمادی از پیروزی آدمی بر دشواری‌ها و اهریمنی‌هاست.

شعرهایی درباره آتش و آذرگان
شعرهایی درباره آتش و آذرگان

نهم آذر که آذر روز نام دارد پیوسته با آذر (آتش) می‌باشد. روی هم رفته آتش نزد ایرانیان بسیار ارزشمند بوده و یکی از بن‌مایه‌های چهارگانه بوده است. ایرانیان باستان دیدگاه نیکی به آتش داشتند و همواره این پدیده شگفت انگیز هستی را ستایش می‌کردند. در ادامه سروده‌هایی درباره جشن آذر و آتش و رویکردهای مینوی به در سخنگان پارسی می‌آوریم…

ردپای یک شخص مشهور در تخریب پایگاه خِرَدگان و مجید خالقیان
ردپای یک شخص مشهور در تخریب پایگاه خِرَدگان و مجید خالقیان

مدتی بود که ایمیل‌ها و پیام‌هایی از اکانت‌های ناشناس دریافت می‌کردیم که ما را به وطن فروشی و جاسوسی متهم می‌کردند!! حرف‌هایی که در قالب پست‌های اینستاگرامی با هشتگ‌های خِرَدگان یا مجید خالقیان هم منتشر شدند!! در این میان اکانت یک شخص مشهور، با نام و عکس خودش چنین پیامی با همان لحن و ادبیات و واژه‌ها ارسال کرد که می‌شد حدس زد تمام این پیام‌ها را یک نفر نوشته است! یعنی به نظر می‌رسید ایشان با بی دقتی پیام‌هایی که با اکانت‌های جعلی دیگر ارسال می‌کردند اینبار یا اکانت اصلی ارسال کردند! 

پارسی گویی
پارسی گویی

ما در پایگاه خِرَدگان تلاش می‌کنیم کاربران گرامی را با پارسی گویی آشنا نماییم. از شناساندن سامانه‌هایی که در راستای پارسی گویی و پارسی نویسی آماده شدند تا پیشنهاد واژه‌های پارسی سره. هرچند در هنر و زبان گفتاری مردم و نوشته‌های همگانی دگرگونی زبان کار ساده‌ای نیست، ولی با یک برنامه‌ریزی خوب، می‌توان نوشته‌های ستادی (اداری) و دانشگاهی را به سوی پارسی‌گویی بُرد تا نوشته‌ها روشن و بدون گنگی باشند. شوربختانه تلاش درخوری از سوی سرپرستان فرهنگی بزرگترین کشور پارسی زبان برای بهبود و کمک به زبان پارسی به چشم نمی‌خورد.

یافته جدید: ظرف گنجینه وایکینگ‌ها در اسکاتلند، ریشه ایرانی دارد
یافته جدید: ظرف گنجینه وایکینگ‌ها در اسکاتلند، ریشه ایرانی دارد

حدود ۱۰ سال پیش یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسی قرن در بریتانیا رخ داد و آن هم کشف بیش از ۵ کیلوگرم نقره، طلا و اشیای تاریخی بود. اخیرا در موزه ملی اسکاتلند یکی از ظروف آن گنجینه با لیزر تمیز شده است تا خوردگی سبز رنگ روی آن پاک شود. پس از این پاکسازی نقوش آن مشخص شد و شگفت آنکه نقش‌های ایرانی و زرتشتی در آن آشکار شد... نماد مرکزی جام یک آتشدان است یعنی همان نقشی که در سکه‌های شاهنشاهی ساسانی استفاده می‌شد. همچنین مشخص شد این ظرف منقش به تاجی است که شعله‌های آتش از آن بیرون می‌آید…

شادباش تیرگان
شادباش تیرگان

جشن تیرگان پیوندی ژرف با داستان باستانی آرش کمانگیر دارد که نمایانگر فرهنگ فداکاری در راه میهن از هزاران سال پیش در ایران‌زمین است. بر پایه داستان‌ها، آرش کمانگیر با آنکه می‌دانست پس از انداختن تیر، جان می‌دهد، ولی برای مردم چنان کرد و همه جان خود را در تیر گذاشت. داستان آرش را باید نماد میهن پرستی و مردم دوستی دانست.

راهنمای سامانه بومیش - خط میخی پارسی باستان
راهنمای سامانه بومیش - خط میخی پارسی باستان

از آنجایی که شاید نوشتن به میخی پارسی باستان نیاز به توضیحات داشته باشد و از سوی دیگر سامانه بومیش دارای ابزارهای ویژه‌ای مانند تبدیل از حروف انگلیسی به میخی پارسی باستان دارد، بر آن شدیم تا راهنمایی برای بخش میخی پارسی باستان آماده کنیم. در این بخش به برخی از قواعد خط میخی پارسی باستان و همچنین ویژگی‌های سامانه بومیش اشاره می‌کنیم.

توضیحات درباره سامانه بومیش

راهیابی به سامانه بومیش

شادباش چهارشنبه سوری
شادباش چهارشنبه سوری

من ایرانی ام پس چهارشنبه سوری را ایرانی برگزار می کنم. در شاهنامه فردوسی پس از داستان گذر سیاوش از آتش آمده است: «سه روز اندر آن سور می در کشید». پریدن از آتش هم یادآور همان گذر سیاوش از آتش می‌باشد و شاید آمدن واژه «سور» در این ابیات و همچنین پریدن از روی آتش بی ارتباط با چهارشنبه سوری نباشد. لازم به ذکر است که آشنایی ایرانی فرهنگان با روزهای هفته مربوط به دوران پس از اسلام نیست بلکه پیش از اسلام هم ایرانیان آشنایی داشتند...

شادباش سپندارمذگان، روز عشق و هفته دلدادگان
شادباش سپندارمذگان، روز عشق و هفته دلدادگان

در جشن سپندارمذگان بانوان گرامی داشته می‌شدند و مردان برای بزرگداشت مقام والای زنان به آنها هدیه می‌دادند. ولی این جشن برای بانوان هم نکات ویژه‌ای دارد و به بانوان، همسردوستی و پارسایی را یادآوری می‌کند. بنابراین ما در جشن سپندامذگان شاهد یک درک متقابل هستیم؛ یعنی هم مردان باید زنان را درک کنند و هم زنان باید مردان را درک کنند که بسیار ارزنده و شایسته است.

متن کامل ترانه جمال جمالک جمالو (جمال کودو) در هند
متن کامل ترانه جمال جمالک جمالو (جمال کودو) در هند

ترانه‌ای به زبان پارسی در یک فیلم هندی پخش شده که گویا با استقبال مخاطبان هندی همراه بوده است. متاسفانه متن ترانه‌ای که در فیلم هندی خوانده می‌شود در پایگاه‌های پارسی و پایگاه‌های انگلیسی با اشتباهات زیادی انتشار یافته است. از این روی بر آن شدیم که متن ترانه به همراه ذکر معنای برخی از واژه‌ها و اصطلاحات را در این نوشتار آماده کنیم.

آیا کانون ایران‌شناسی دانشگاه تهران اخیرا افتتاح شده است؟
آیا کانون ایران‌شناسی دانشگاه تهران اخیرا افتتاح شده است؟

کانون ایران شناسی با این نشان و لوگو ریشه در دهه ۹۰ دارد‌ و آغاز فعالیت‌های کانون ایران‌شناسی در سال ۱۳۹۳ باعث تداوم فعالیت این کانون در سالیان بعد شد. کانون ایران‌شناسی دانشگاه تهران در طول این سال‌ها با محدودیت‌های فراوانی مواجه بود و حتی بدخواهان و ایرانستیزان علیه این کانون فعالیت‌هایی کرده‌اند و شایعاتی به وجود آوردند. با این حال کانون ایران شناسی دانشگاه تهران به فعالیت‌های خود ادامه داده است.

جشن مهرگان
جشن مهرگان

روزگاری اینجا سرزمین مهر بود ولی افسوس... جشن مهرگان یکی از یادگارهای ارزشمند دوران باستان است و تا حد نوروز در میان ایرانیان ارزش داشته است. جشن مهرگان مانند نوروز در هر دوره‌ای متناسب با اندیشه‌ها و آیین‌های همان دوره در میان مردم جای داشته است. از همین رو گفته‌ها، داستان‌ها و پندارهای فراوانی درباره آن وجود دارد.

جشن‌های بهمن ماه
جشن‌های بهمن ماه

همواره در جشن‌های ایرانی، امید به رهایی از تاریکی و سرما پررنگ بوده است ولی در جشن‌های بهمن ماه این موضوع پررنگ‌تر است و به انسان باستانی نوید آمدن روزهای سبز و پر نور را می‌داده است. در این نوشتار به صورت خلاصه جشن‌ها و روزهای ارزشمند بهمن ماه را معرفی می‌کنیم.

آرش کمانگیر در اوستا
آرش کمانگیر در اوستا

در تیر یشت اوستا اشاره به داستان آرش کمانگیر شده است که یاد آور همان داستان‌هایی است که در منابع پس از اسلام آمده است. آرش کمانگیر از پهلوانان نامدار اساطیر ایرانی است که نام او از دیرباز در منابع ایرانی دیده می‌شود.

آرش کمانگیر در شاهنامه فردوسی
آرش کمانگیر در شاهنامه فردوسی

با آنکه برخی به اشتباه تصور می‌کنند نام آرش کمانگیر در شاهنامه فردوسی نیامده، ولی چندین بار نام این پهلوان نامدار ایرانی در شاهنامه فردوسی آمده و آشکار است که خردمند توس با داستان آرش کمانگیر آشنا بوده است. البته جزئیات داستان آرش در شاهنامه نیامده و این موضوع باعث تعجب پژوهشگران شده است!

چگونگی فراموش شدن زبان باستانی آذربایجان
چگونگی فراموش شدن زبان باستانی آذربایجان

زبان آذری، زبان رسمی مردم شمال غرب ایران پیش از ورود زبان ترکی بود. قدیمی ترین اشاره‌ها به زبان آذری توسط ابن مقفع نوشته شده است. دیگر نوشته‌ها در این باره، در مفاتیح العلوم خوارزمی و معجم البلدان آمده است. ضعف تدریجی زبان آذری با مهاجرت گسترده اقوام ترک زبان به آذربایجان آغاز شد که در چند مرحله انجام گرفت. از زمان تسلط سلجوقیان بود که قبایل ترک با کثرت بیشتری به آذربایجان روی آوردند و در روز گار صفویان نیز زمینه برای چیرگی بیشتر زبان ترکی بر آذری فراهم آمد.

شایعات بی اساس علیه مجید خالقیان
شایعات بی اساس علیه مجید خالقیان

پس از بازسازی و بومی‌سازی بستر فنی پایگاه خِرَدگان، مرحله جدیدی از شایعه سازی علیه مجید خالقیان به ویژه در اینستاگرام آغاز شده است. این افراد با تناقضات فراوان به دنبال بدنام کردن مجید خالقیان و پایگاه خِرَدگان هستند.

برگه پسین
به کار گیری یا روگرفت از نوشته‌های این پایگاه تنها پس از پذیرش قوانین پایگاه امکان پذیر است: قوانین پایگاه خِرَدگان
توسعه نرم افزاری: مجید خالقیان
دیگر نویسندگان