در ایران باستان دروغگویی یکی از بزرگترین رذائل اخلاقی محسوب میشد و ما نباید دروغ را بپذیریم چه به نفعمان باشد و چه به ضررمان. اینکه نخستین بار این مطالب نادرست توسط چه کسانی تولید شده است جای بررسی دارد! مشخص است که بسیاری از برگهها و کانالها صرفا مطالبی را بازنشر میکنند و خودشان تولید کننده اصلی محتوا نیستند. پس از مدتی شاهد جوسازی و واکنش وبسایتها و کانالهای ایرانستیز علیه این مطالب با هدف تخریب تاریخ و فرهنگ ایران هستیم.
از سالها پیش تا به امروز در بسیاری از برگهها و کانالها مشاهده شده که مطالبی تحریفی و اغراق آمیز در طرفداری از ایران باستان بیان شدهاند که نادرست هستند.
این در حالی است که در ایران باستان دروغگویی یکی از بزرگترین رذائل اخلاقی محسوب میشد و ما نباید دروغ را بپذیریم چه به نفعمان باشد و چه به ضررمان.
امروزه از سویی ایران ستیزان بر علیه تاریخ و فرهنگ ایران دروغگویی میکنند و از سوی دیگر برخی از برگهها و کانالهای ایراندوست کم مطالعه مطالبی نادرست در طرفداری از تاریخ و فرهنگ ایران منتشر می کنند.
البته این نفع فقط ظاهر قضیه است و اتفاقا این امر میتواند مورد سوءاستفاده ایرانستیزان واقع شود.
نمونههایی از شخصیتهای جعلی
از جمله این موارد نادرست اغراق آمیز، شخصیتهایی هستند که اصلا وجود تاریخی نداشتند و هیچ منبع معتبری از آنها یاد نکرده است.
برخی از این اشخاص عبارتند از:
آرشیت دانا: میگویند فیلسوف ایرانی زمان هخامنشیان که اولین نظریه پرداز دموکراسی بوده و با سه فیلسوف یونانی (سقراط ،افلاطون و ارسطو) مناظره کرده و هر سه را شکست داد و ۱۴۶سال عمر کرد و در نهایت توسط یک یونانی به قتل رسید. این ادعا کاملا نادرست است.
بانو ورتا: ادعا می کنند او شاگرد آرشیت دانا و نخستین فیلسوف زن در تاریخ جهان بود که ۱۰۰سال عمر کرد. می گویند او هم توسط یک یونانی به قتل رسید که کل قضیه نادرست است.
یوتاب هخامنشی: ادعا می کنند یوتاب خواهر آریوبرزن، سردار مدافع پارس که در کنار برادرش علیه الکساندر مقدونی جنگید.
این در حالی است که تنها نام یوتاب به عنوان خواهر آریوبرزن بعدها در زمان اشکانی برده شده است که شخصی به نام آریوبرزن که گویا پادشاه محلی آتورپاتکان (آذربایجان کنونی) بوده خواهری به نام یوتاب داشته است. در این موضوع چه به طور ناآگاهانه یا آگاهانه ساخته شده باشد، جابجایی خاندانی و زمانی صورت گرفته است.
بانو آپرانیک: سردار زن سپاه ساسانی که علیه اعراب جنگید که معتبر نیست.
شخصیتهای واقعی مشابه که کمتر شناخته شدند
چنین دانشمندان جعلی (مانند آرشیت دانا و بانو ورتا) میتواند باعث شود دانشمندان واقعی ایران باستان مانند اوستن، برزویه، بزرگمهر، پاول ایرانی و… هم جعلی جلوه کنند! در حالی که شخصیتهای واقعی و تاریخی هستند.
یا مثلاً جنگ جویان جعلی زن باعث میشود که ایرانستیزان بتوانند اشخاصی مانند «گردیه» را که از جنگجویان واقعی زن در دوران ساسانیان بوده را جعلی معرفی کنند.
در دنیای اساطیری ایرانی هم نام زنان رزم آور همچون گردآفرید، بانو گشسپ و… دیده میشود ولی این روزها کمتر به آنها پرداخته میشود!
نمونههای جعلی دیگر
برخی وقایع تاریخی جعلی را هم به ایران باستان نسبت میدهند.
مثلاً میگویند که ماندانا (دختر آستیاگ پادشاه ماد و مادر کوروش بزرگ) نخستین مدرسه را در ایران ساخت! این ادعا دارای منبع معتبری نیست.
ادعاهایی درباره مناظره خسرو پرویز با نامهرسان پیامبر اسلام مطرح میکنند و ادعا میکنند وقتی آن نامهرسان در مناظره ناتوان شد، خسرو پرویز نامه را پاره کرد!
نه تنها این قضیه مناظره در هیچ منبعی نیامده و نادرست است، بلکه اصل قضیه نامه نگاری و پاره کردن نامه توسط خسرو پرویز که در برخی منابع بیان شده هم مورد تردید جدی است .
همچنین ادعاهایی درباره لغو کامل برده داری در ایران باستان هم مطرح میشود. البته به طور کلی برده داری در ایران باستان کمرنگ بوده است ولی واقعیتی وجود دارد که برده داری در بابل و مصر و… را به هیچ وجه نمیشد در یک شب یا یک روز لغو کرد ولی در دوران هخامنشیان تغییرات و تحولاتی صورت گرفت.
در استوانه کوروش بزرگ به نارضایتی از بیگاری کشیده شدن مردمان و آزاد کردن آنها اشاره میشود (بندهای ۲۵ و ۲۶ استوانه کوروش، ترجمه ارفعی). این بند از استوانه کوروش بزرگ با منابع یهودی هماهنگی دارد. بخشی از یهودیان که از آنها بیگاری کشیده میشد، با آمدن کوروش بزرگ آزاد شدند و توانستند به سرزمین خود بازگردند. همین موضوع باعث شد که برخی در دوران معاصر از آزاد کردن بردهها پس از فتح بابل سخن بگویند ولی نمیتوان از لغو کامل برده داری در یک روز و یک شب سخن گفت. به نظر میرسد به مرور گامهایی برای مقابله با بردهداری صورت گرفت (۱).
درباره شیر و خورشید هم اغراقهایی صورت گرفته است. در فضای مجازی تصویری دست به دست میشود که نقشی آسیب دیده و شبیه به نقش شیر و خورشید در آن دیده میشود. عجیب آنکه این نقش را مربوط به تمدن ماد میدانند و ادعا میشود در موزه همدان نگهداری میشود! این در حالی است که با بررسی تصویر کاملا آشکار است که این تصویر جعلی است.
یا گفته میشود که پرچم شیر و شمشیر و خورشید پرچم باستانی ایران است که نادرست است.
اینکه نخستین بار این مطالب نادرست توسط چه کسانی تولید شده است جای بررسی دارد! مشخص است که بسیاری از برگهها و کانالها صرفا مطالبی را بازنشر میکنند و خودشان تولید کننده اصلی محتوا نیستند. پس از مدتی شاهد جوسازی و واکنش وبسایتها و کانالهای ایرانستیز علیه این مطالب با هدف تخریب تاریخ و فرهنگ ایران هستیم.
گاهی اوقات انگیزههای سیاسی یا عقیدتی باعث ساخت و گسترش این موارد نادرست شده است ولی در بسیاری از موارد گویی در لفافه قصد تمسخر فرهنگ ایرانی دارند (برای نمونه ن.ک: ناسزا یا اسم سردار ایرانی؟) احتمالا این موضوع درباره شخصیتهای جعلی هم وجود داشته است. اینکه کسی در دوران باستان (آرشیت) بتواند ۱۴۶ سال عمر کند و در نهایت هم نه به مرگ طبیعی، بلکه به قتل برسد، به وضوح برای انسانهای امروز مایه تمسخر است (این موضوع در مورد شاگرد ادعایی این شخصیت یعنی ورتا هم وجود دارد).
این مطالب، مشکوک به نظر میرسند و این فرضیه وجود دارد که این دروغهای اغراق آمیز را ابتدا خود ایرانستیزان در ظاهری ایراندوستانه تولید میکنند و ترویج میدهند و سپس برخی از ایراندوستانی که چندان اهل مطالعه و تحقیق نیستند آنها را بازنشر میکنند. فضا برای جوسازی ایران ستیزان آماده میشود و در تبلیغات گسترده خود، موارد واقعی و درست درباره ایران باستان هم دروغین جلوه میدهند!
به هر حال اینها شواهد هستند و چون منابع کافی وجود ندارد نظر قطعی نمیتوان داد که دقیقا چه کسانی این موارد نادرست را تولید کردند!
بهتر است مطالب بدون منبع چه به نفع ایران باستان و چه به ضرر ایران باستان، به راحتی نپذیریم. مطالب را باید از نظر تاریخی مورد بررسی قرار دهیم تا مبادا باعث گسترش مطالب نادرست شویم.
پانویس:
۱- در دوران هخامنشیان بهای بردهها در بابل به تدریج افزایش یافت، در حالی که قیمت کالاهای اساسی کمابیش در سراسر دوران هخامنشی ثابت ماند. این خود باعث میشد که برده داری دیگر صرفه اقتصادی نداشته باشد. در مصر رسم باستانی و جا افتادهی گسیل اسیران جنگی به معابد و استفاده از ایشان به عنوان برده به تدریج منسوخ شد (ن.ک: مقابله هخامنشیان با برده داری).