شب یلدا کارکردهای تازه‌ای یافته است، آن هم در روزگاری که برنامه‌های گوشی‌های هوشمند بر شیوه‌ی زندگی مردمان سایه افکنده است. یلدا می‌تواند یادآورِ نیاز به ایستادگی در برابر بهره‌گیریِ بی‌مهار از چنین پدیده‌هایی باشد؛ زمانی برای اندیشیدن، دور از هیاهوی برگه‌ها و دیدگاه‌ها و جستارهای بی‌مایه. همچنین یلدا می‌تواند در استوارسازی پشتوانه‌های بازرگانی شناسه ایرانی یاری رساننده باشد.

ایرانیان از دیرباز، در گاهشماری‌های گوناگون، روز نخست دی‌ماه و آغاز زمستان را گرامی می‌داشتند؛ چنان‌که ابوریحان بیرونی به جشن خرم‌روز اشاره کرده و فردوسی از «شب اورمزد از ماه دی» گفته است. این آیین با نام‌هایی چون شب چله و یلدا شناخته می‌شود و با دقیق‌ترین گاهشماری خورشیدی پیوند دارد. آیین‌های این شب کارکردی اجتماعی و فرهنگی داشته و مایه همدلی و شادی ایرانیان بوده است.

هیچ گزارشی درباره اهریمنی بودن شب یلدا نشده است بلکه گزارش از جشن خرم روز و شادی در شب پیش از آن شده است. با این حال در آثار هنری پسا باستان (پس از اسلام) نگاه متفاوتی به شب یلدا وجود دارد و به ویژه در اشعار پارسی گویان، غم و اندوه همراه با شب یلدا وجود دارد. دنیای شعر، دنیای استعاره و نماد و اغراق است و یلدا به عنوان طولانی ترین شب سال، نمادی از دوری طولانی از معشوق بوده است.

پاییز را می‌توان موسم «مهر» دانست. روزهای نخستین آن همراه با جشن مهرگان است و پایان پاییز هم با «مهر» پیوند دارد. هرچند درباره شب یلدا یا شب چله گزارش‌های گوناگونی گفته‌اند، ولی از گفته‌ها بر می‌آید که این شب با مهر و مهربانی پیوند تنگاتنگ دارد. شب یلدا بلندترین شب سال در کشور ما است و ایرانیان تا به امروز در این شب با مهربانی گردهم می‌آیند.

بازسازی کاخ‌های پارسه (تخت جمشید) در نمایشگاه آنلاین موزه گتی به صورت سه بعدی انجام شده است و حتی به زبان پارسی در دسترس علاقه‌مندان است. ساختن چنین نمایشگاهی آن هم در قالب وب کاری بسیار جالب است که کمتر شاهد چنین پروژه‌هایی آن هم در وبسایت‌ها هستیم. در انتهای این نوشته، پیوند ورود به این نمایشگاه آمده است.

در شاهنامه بارها از درفش کاویانی با عنوان درفش بنفش یاد شده است و در تاریخ طبری ذکر شده است که درفش کاویانی در دوران ساسانیان اندازه‌ای بزرگ داشته است. از آنجایی که درفش کاویانی ریشه در اسطوره‌های ایرانی دارد، در طول تاریخ با مشخصات گوناگونی تلاش کردند درفشی شبیه به آن چیزی که در داستان‌ها آمده به وجود بیاورند.

پس از هخامنشیان در سکه حاکمان محلی پارس (فرترکه‌ها) درفشی دیده می‌شود که شباهت آشکاری به داستان‌های شاهنامه درباره درفش کاویانی دارد. با توجه به آثاری مانند اختر کاویان و درفش مربعی شکل از دوران هخامنشیان، این احتمال وجود دارد که درفشی از دوران هخامنشیان به دست حاکمان محلی پارس رسیده بود و برای آنها افتخاری بزرگ بود که محافظ درفش باستانی هخامنشیان بودند. 

درفش کاویانی ریشه در اسطوره‌های ایرانی دارد ولی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که این درفش تحت تاثیر هنرهای تمدن‌های بسیار کهن در ایران است. در شهر سوخته و شوش آثاری بسیار شبیه به اختر کاویان به چشم می‌خورد. پس از آن در دوره هخامنشیان هم شمایلی مشابه در آثار دیده می‌شود. تاریخ‌نگاران درباره جایگاه قابل توجه درفش کاویانی در دوران اشکانیان و به ویژه ساسانیان نوشته‌اند.

از آنجایی که ایران کشوری تاریخی با پیشینه قابل توجه است، درفش‌ها و پرچم‌های گوناگونی را در طول تاریخ داشته است. با این حال درفش کاویانی مشهور ترین درفش ایران در طول تاریخ بوده و همواره در فرهنگ ایرانی جایگاه والایی داشته است. در این جستار تلاش کرده‌ایم نگاره‌هایی از درفش‌های ایران در دوره‌های گوناگون آماده کنیم.

جامعه ما بیش از هر زمان به همین نگاه نیاز دارد: توجه به ریشه‌های فرهنگی ایرانی، همراه با دوری از هرگونه افراط‌گرایی و تکیه بر خِرَد، سودمندی و گزینش واقع‌بینانه بهترین عناصر فرهنگ‌ها. این رویکرد همان چیزی است که خِرَدمندان ایران باستان هم می‌گفتند. دورانی که شکوه تمدنی ایرانی و بهره‌گیری از دستاوردهای دیگر تمدن‌ها به اوج رسید.