استوانه کوروش بزرگ
سخنان کوروش که از استوانه کوروش گزینش شدهاند را میتوان از سخنان معتبر کوروش بزرگ دانست. آن مواردی که در کتیبهها و اسناد بابلی هم آمدهاند، از مطالب معتبر محسوب میشوند. اما آنچیزی که بیشتر از جنبههای تاریخی ما را بر آن داشت تا این همه این سخنان را گسترش دهیم جنبههای ادبی و اخلاقی این سخنان است.
سومین همایش یادبود استوانه کورش در ۷ آبان ۱۳۹۲، توسط انجمن علمی دانشجویان تاریخ دانشگاه تهران در تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی برگزار شد.
درباره اصالت منشور کوروش بزرگ جامعه جهانی اتفاق نظر دارند. علاوه بر کاشناسان موزه بریتانیا، کارشناسان موزه ملی ایران هم اصالت این استوانه را تایید کردند. به طور کلی شواهد گوناگون تاریخی، باستانشناسی و زبانشناسی اصالت استوانه را تایید میکنند. سوال اساسی و مهم که کوروشستیزان از پاسخ دادن به آن شانه خالی میکنند این است که اگر استوانه کوروش بزرگ را یهود و صهیونیزم ساختهاند چرا نامی از یهودیان در استوانه کوروش بزرگ نیست؟! چنین تناقضاتی در اکثر اظهارات آنها وجود دارد و پاسخی برای آن ندارند.
متنهایی به صورت سازماندهی شده در فضای مجازی گسترش مییابند و مشخص است که گروهی به صورت مداوم مشغول ایجاد متنهایی با درون مایه مشترک ولی با ادبیات و جملهبندی متفاوت هستند. برای مثال متنی با عنوان «ناگفتههای کوروش پرستها» در رسانههایی با گرایش های خاص در فضای مجازی دست به دست میشود. پایگاه خردگان بارها به این تحریف ها پاسخ داده است اما در این متن سعی می کنیم به صورت ویژه به متن دروغین «ناگفتههای کوروش پرستها» پاسخ دهیم.
بر اساس کتیبه بیستون شورشیانی که در بابل مدعی شدند پشتوانه مردمی چندانی نداشتند. نا آرامیهای آن زمان ناشی از جنگ در میان سپاهیان برای رسیدن به قدرت بود و مردم در آنها نقشی نداشتند. در تاریخ جهان و به ویژه در جهان باستان بارها شاهد آن بودیم که در شرایطی که چالشهایی برای جانشینی پادشاهان مشروع پیش میآید، درگیریهای فراوانی در میان سپاهیان و سرداران به وجود میآید. بنابراین نه تنها استوانه کوروش بزرگ و کتیبه بیستون تناقض ندارند بلکه از جهاتی درباره بابل هم راستا هستند چرا که باید حساب سپاه را از مردم جدا کرد. در همان زمان کوروش هم سپاهیان بابل همراه با نبونئید بودند. طبیعتا نبونئید بوسیله افرادی که در اختیار داشت آن ستمهایی که در استوانه کوروش آمده است را بر مردم تحمیل میکرد و این افراد همان سپاهیان بابل بودند. بنابراین بر اساس استوانه کوروش بزرگ مردم و سپاه متفاوت از هم در نظر گرفته شدند، موضوعی که باید در بررسی کتیبه بیستون هم به آن توجه کنیم.
تفاوت اساسی استوانه کوروش با دیگر استوانه های تاریخی: بهتر است استوانه کوروش بزرگ را با چندی از استوانهها و کتیبههای تاریخی دیگر، مقایسه کنیم تا متوجه بشویم که آیا به راستی محتوا و شرایط نگارش آنها همانند یکدیگر است یا خیر!
در اینجا بخشهایی از کتاب ارزشمند استوانه کوروش بزرگ نوشته دکتر شاهرخ رزمجو را آوردهایم که نظر ایشان درباره استوانهای که از «صلح، رهایی، شادی و آرامش» میگوید بسیار قابل توجه است. با توجه به نوشتههای ایشان میتوان گفت فتح آرام بابل توسط کوروش بزرگ، نقطه عطفی در تاریخ بشر بوده است.
دکتر شاهرخ رزمجو یکی از متخصصان زبانهای باستانی میان رودان است و ترجمه مستقیم او از استوانه کوروش در تارنمای رسمی موزه بریتانیا قرار داشت. کتاب «استوانه کورش بزرگ» ایشان یکی از کتابهای پرمایه و خواندنی درباره استوانه کورش است و به همه دوست داران فرهنگ و تمدن ایران پیشنهاد میشود که این کتاب را مطالعه کنند.
شناسایی متن استوانه کوروش روی استخوانهای فسیل اسب در چین... با اینکه در اصالت این آثار تردیدهایی ایجاد شده است و حتی دانشمندانی در اصالت آنها تردید دارند اما شواهد جدی درباره اصالت آنها وجود دارد.
خوشبختانه ترجمههای خوبی به فارسی آن هم به صورت مستقیم از بابلی به پارسی انجام گرفته است؛ از جمله میتوان به ترجمه دکتر شاهرخ رزمجو اشاره کرد. ترجمه دکتر شاهرخ رزمجو با توجه به قطعات تازه یافت شده صورت گرفته است. ایشان در بخش خاورمیانه موزه بریتانیا هستند و همچنین نام دکتر شاهرخ رزمجو در میان اساتید دانشگاه تهران هم به چشم می خورد.
خوشبختانه ترجمههای خوبی به فارسی آن هم به صورت مستقیم از بابلی به پارسی انجام گرفته است. در اینجا برگردان دکتر عبدالمجید ارفعی از استوانه کوروش بزرگ ارائه میگردد که نخستین برگردان مستقیم (بابلی به پارسی) استوانه کوروش است.
با توجه به آنکه استوانه کوروش بزرگ از آثار شاهی و یادبودی میباشد که معمولا این گونه آثار توسط نهاد های قدرت نگارش مییافتهاند، هر پژوهشگری ممکن است این پرسش را مطرح کند که آیا آنچه در استوانه کوروش نوشته شده است واقعیت دارد یا فقط یک تبلیغ است؟! چالشی که برای بسیاری از آثار اینچنینی وجود دارد.