آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟! (پاسخ به شایعات) - بخش سوم

آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟ | نویسنده: کوروش شهرکی | واپسین به روزرسانی: 14 بهمن 1397 |

پاسخ به فیلم تختگاه هیچکس و ادعای ناتمامی تخت جمشید:

نیمه کاره دانستن پـارسه از ابتدا، ناشی از عدم توجه به باستان‌شناسی و فقط یک توهم توطئه است

پـارسه آشکارا در دوران هخامنشیان مورد استفاده قرار می‌گرفته است

تختگاه هیچکس مجموعه ای از فیلم هاست که به منظور رد و انکار هر آنچه در تخت جمشید میبینیم ساخته شده است، تهیه کنندگان این فیلم گفته اند فیلم را بر اساس نوشتار ها و اعتقادات فردی به اسم ناصر پورپیرار ساخته اند؛ کسی که پیش از این مدعی جعلی بودن تمام کتیبه های هخامنشی بیستون شده بود و حتی در فقره ای کل مجموعه باستانی پاسارگاد را نیز انکار کرد و مدعی بود به تازگی به دست باستان شناسان جعل شده است.

گفتنی نیست ، آنچه آشکار است! توطئه پنداری اساس این نظریات است ، فراهم کردن بستری از توهم توطئه باعث شده تا بدون توجه به نتایج اهل علم و باستان شناسان ، با طوفانی از ادعا های نادرست و سطحی نگری مفرط در این فیلم مواجه باشیم.

با وجود همه خیالپردازی های خام و غیر علمی، متاسفانه تختگاه هیچکس با توجه به آنکه سرانه مطالعه کتاب در ایران کم است و ایرانیان تمایل دارند تا اطلاعات خود را در قالب فشرده و از پیش آماده شده فیلم ها دریافت کنند، توانسته توجه برخی را به خود جلب کند.

سخن کلی در تختگاه هیچکس اینست که تخت جمشید هیچگاه به اتمام نرسیده ، هیچگاه در ، دیوار و سقف نداشته و به دنبال طرح این موضوع هرگز تختگاه شاهان هخامنشی نبوده و هیچ جشن و مراسمی هم در کاخ های پارسه برگزار نشده لذا بنایی بی ارزش و کم اهمیت است!

در بخش های اول و دوم این مجموعه نوشتار ها در نقد و بررسی آنچه که تختگاه هیچکس تبلیغ میکند نشان دادیم که چگونه فیلمسازان میخواهند بدون توجه به شواهد تاریخی و مدارک باستان شناسی تخت جمشید را نیمه کاره معرفی کنند ؛ و مفصل به موضوعات طرح شده پاسخ داده شد.

آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟! (بخش اول)

آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟! (بخش دوم)

در این بخش به صورت خلاصه به بررسی ادعا های نادرست و غلط فیلم پیرامون آتش سوزی تخت جمشید، ابنیه خشت و گلی در پارسه پرداخته خواهد شد، همچنین برای داشتن درکی درست از چگونگی پدید آمدن تخت جمشید روند ساخت و ساز در پارسه و عوامل موثر بر توفق و ادامه گسترش آن خواهیم پرداخت. لطفا این نوشتار را تا انتها و با دقت مطالعه کنید.

تخت جمشید در آتش

نقل قول از تختگاه هیچکس:

« برای شروع بررسی این مجموعه باید گفت بر خلاف تبلیغات گسترده حول این بنا تخت جمشید مجموعه ای نیمه تمامه که کار ساختمانی اش هیچگاه به اتمام نرسیده، و با توجه به آثاری که در اون میشه دید هیچوقت کسی در اون سکونت نداشته و به همین ترتیب هیچ وقت هم آتش نگرفته» (تختگاه هیچکس، ورژن2: دقیقه16 تا 17)

احتمالا پیش فرض های ذهنی نادرست و غیر علمی نظیر «سنگی بودن تخت جمشید» ، «سنگی بودن تمام ستون های پارسه» و « نبود کفسازی در تخت جمشید» گروه فیلم برداری را به این نتیجه رسانده که تخت جمشید نه دیوار داشته ، نه ستون و نه سقف پس هیچوقت کسی در آن سکونت نداشته است !!

شاید اگر کارگردان به جای یک گروه فیلم برداری چند باستان شناس را با خود به پارسه می­برد به او به درستی در مورد کفسازی پارسه و ستون و سقف آن پاسخ می­گفتند.

البته ما این پیش فرض های نادرست فیلم را در قسمت دوم این نوشتار با توجه به شواهد باستان شناسی مورد نقد و بررسی قرار دادیم، اینبار ادعای عدم آتش سوزی در تخت جمشید را مورد مطالعه قرار خواهیم داد.

آتش سوزی پارسه یک روایت رایج است، شرح چگونگی فتح و نابودی پرسپولیس بار ها و بار ها در منابع تاریخ کهن آورده شده است، پلوتارک، آریان و… همگی بخش هایی از کتابشان را به سوختن این شهر هخامنشی اختصاص داده اند. (پلوتارک،1346:ص387) ، (سامی، 1389: ص 374).

داستان آتش سوزی را همه میدانند، اما شواهد و مدارک آتش سوزی را همه نخوانده اند، پس از نوشته های یونانی و داستان چگونگی آتش افروزی اسکندر عبور کرده و نگاهمان را به گزارش های باستان معطوف میکنیم.

علی سامی (رئیس بنگاه علمی تخت جمشید):

«آتش سوزی کاخ‌های تخت جمشید بدست اسکندر مقدونی حتمی و در خلال کاوش های سی ساله آنجا کاملا ثابت و مسلم گردیده است … در کاخ‌ها راهروها و ایوان‌ها کناره دیوارها و کف تالارها هر جا با خاک انباشته شده آثار سوختگی و دود زدگی و زغال و چوب‌های نیم سوخته و پارچه‌های سوخته نمایان بود که جای هیچ شک و تردیدی باقی نمی‌گذارد.

نه تنها در آثار روی صفه بلکه ضمن ساختمان‌های مکشوفه در خارج از صفه که شرح آنها گذشت همه جا اثر سوختگی و آتش سوزی دیده شد و هم اکنون مقداری از سوخته‌های پرده‌ها و فرش‌ها و چوب‌ها که در کاوش‌ها بدست آمده در موزه تخت جمشید موجود می‌باشد» (سامی، 1389: ص 354).

ارنست هرتسفلد (رئیس اولین هیئت باستان شناسی تخت جمشید):

«امروزه،داخل تالار تصویر وحشتناکی از خرابی ناشی از آتش سوزی است.ژرفای خاکستری که کف تالار را پوشانده در حدود 30 و گاهی 60 سانتیمتر میشود.ستون های سنگی سیاه شده از شدت حرارت آتش سوزی به انبوه بی شمار سنگ ریزه تبدیل شده و اغلب به صورت آهک سوخته در آمده اند…اسکندر حریقی،که به نابودی تخت جمشید انجامید،از این اتاق شروع کرد» (هرتسفلد،1381:ص235)

اریک اشمیت (رئیس دومین هیئت باستان شناسی تخت جمشید):

«ضمن خاک برداری گوشه جنوب شرقی تالار اصلی آپادانا شواهد تازه ای بدست آمد که نشان میداد کاخ آپادانا در اثر حریق شدیدی منهدم گردیده است تاثیر آتش در اینجا از اتاق های انبار و برج جنوب شرقی بیشتر مشهود است و حرارت آتش در تالار به قدری زیاد بوده که خشت های زیر گچ کاری سبز خاکستری رنگ دیوار تا حدودی پخته و رنگ آن به قرمز کم رنگ تغییر یافته است و نیز قسمت عمده پوشش سبز خاکستری رنگ کف اتاق به عمق پنج میلیمتر تا یک سانتی متر سوخته و سیاه گردیده است» (اشمیت، 1342:ص78)

علیرضا شاپور شهبازی (رئیس بنداد تحقیقات هخامنشی):

«در سر تا سر ایوان و تالار اثار سوختگی شدید و مهیبی که هدیه اسکندر به ایرانیان بود به چشم می‌خورد. گذشتگان بقایای اشیا سوخته و خاکستر چوب سدر متعلق به سقف را یافته‌اند و بدین ترتیب شکی نمانده است که کاخ‌های تخت جمشید را آتش ویران کرده است» (شهبازی، 1389: ص 211).

گزارش های مکرر باستان شناسی جای هیچ شک و شبهه ای از یک آتش سوزی گسترده در شهر پارسه را باقی نمیگذارد. اما این گزارش ها در این فیلم و نوشته های ناصر پورپیرار یکسره نادیده انگاشته می­شوند، و حتی باستان شناسان را دروغ گو خطاب میکند!

باید به خاطر آورد که مرحوم پورپیرار باستان شناسان و محققین تاریخ ایران را « بی ارزش تر از زباله » توصیف میکردند. (پورپیرار،1383:ص261) پس تعجبی ندارد که چرا کارگردان نسخه اول و دوم تختگاه هیچکس هرگز و ابدا کوچک ترین اشاره ای به دستاورد های علمی در مورد تخت جمشید نمی­کند.

شکی نیست که پاشنه آشیل چنین تفکراتی «توهم توطئه» میباشد، و بحث علمی جهت اقناع کسی که تمام مراکز علمی و آکادمیک را دروغ گو و حقه باز می­داند و به یک دسیسه جهانی ایمان دارد، بی فایده و آب در هاون کوبیدن است.

بقایای پرده های سوخته تخت جمشید نگهداری شده در موزه تخت جمشید(عکس از نگارنده: 17 تیر 1396)

در این مجموعه نوشتار ها بار ها توضیح دادیم که تخت جمشید یک ساختمان نیست بلکه یک شهر است ، صخره سنگی تخت جمشید تنها بخش کوچکی از شهر پارسه بوده و در سطح دشت و زیر صُفه، شهر ادامه داشته است، کاوش های باستان شناسی کاخ هایی را از این شهر آشکار ساخته است. آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟

کاخ های هخامنشی جنوب تخت جمشید (سمت راست تصویر)

مورخین یونانی از آتش سوزی این بخش از شهر نیز سخن گفته­ اند و یافته های باستان شناسی این روایات را تایید می­کنند:

«به طور یقین آثار برزن جنوبی به همان ترتیب که آثار روی صفه طعمه آتش شده است بوسیله مقدونیان و مزدوران و همدستان یونانی ایشان و دیگر هم پیمانانشان ابتدا به صورت کامل غارت شده و تمامی نفائس آن به یغما رفته و سپس با یک نقشه قبلی به آتش کشیده شده است» (تجویدی.1355:ص185)

ستون چوبی کاملا سوخته تخت جمشید (Mousavi،2002:p244)

شواهد آتش سوزی در سراسر شهر پارسه چه بر فراز صخره سنگی آن و چه در سطح دشت کاملا مشخص و اثبات شده می­باشد. قطعا کسانی که باستان شناسان را بی ارزش تر از زباله می­دانند ، به سادگی تمامی این گزارش ها را دروغ خواهند خواند و به اظهار نظر های سطحی نگرانه خویش ادامه می­دهند. و همچنان با تبلیغات دانستن داده های باستان شناسی فیلم هایی نظیر تختگاه هیچکس خواهند ساخت!

شواهد و مدارک مستند بیشتر در مورد آتش سوزی تخت جمشید را بخوانید

پلکان ورودی تخت جمشید

هنگامی که داریوش بزرگ ساختمان سازی روی صخره تخت جمشید را آغاز نمود ورودی تخت جمشید جایی در جنوب صُفه این مجموعه قرار میگرفت (نجف زاده اتابکی،1392:ص79) در زمان خشایارشا ورودی جنوبی بسته شد و به جای آن در غرب صُفه پارسه یک پلکان بسیار عظیم ساختند.

پلکان ورودی غربی تخت جمشید، این پلکان که به دروازه ملل منتهی میشود در زمان خشایارشا ساخته شد

مهندسین هخامنشی ارتفاع پله های ورودی را بسیار کوتاه در نظر گرفتند ، چراکه هدیه آورندگان از ملل گوناگون تحت فرمان امپراتوری معمولا بزرگان و سال خوردگان قومیت های گوناگون امپراتوری بودند. با این کار بالا رفتن از پله ها برای این افراد آسان تر می­شد.

هر پلکان، ۶۳ پله دارد و به پاگردی وسیع منتهی می‌شود، سپس ۱۸۰ درجه پیچیده و در جهت مخالف ردیف نخستین، ۴۸ پله دیگر می‌خورد و در ارتفاع نزدیک به دوازده متری زمین به صفه تخت جمشید می‌رسد. هر پلکان بر روی هم ۱۱۱ پله دارد که هر کدام ۶۹۰ سانتی متر طول، ۳۸ سانتی متر عرض و ۱۰ سانتی متر پاخیز دارد. (شهبازی،1350:ص72)

در پلکان ورودی تخت جمشید گاهی چند سانتی متر از قسمت انتهایی برخی پله ها به طور کامل تراش نخورده اند، این در حالی است که بسیاری از پله های قبل و بعد از این اشکالات به صورت کامل حجاری شده اند.

نقص در پلکان غربی پارسه (تختگاه هیچکس، ورژن دوم)

فیلم تختگاه هیچکس از همین چند سانتی متر زائده سنگی که روی برخی پله ها باقی مانده است ، نتیجه گیری می­کند که «کل تخت جمشید ناتمام است» و پلکان غربی نیز غیر قابل استفاده بوده!!

اشکالات جزئی در همه کار های ساختمانی از چندهزار سال پیش تا کنون وجود داشته ، این بسیار شگفت آور است که از تنها چند سانتی متر زائه سنگی کسی نتیجه بگیرد که تمام 125 هزار مترمربع کاخ های وسیع پارسه با دها ستون بر افراشته همگی ناتمام و غیر قابل استفاده بوده اند!!

عرض هر پله 690 سانتیمتر است و خام تراشی بخش کوچکی از برخی پله ها هیچ تاثیری روی کارکرد پلکان نداشته است، این گروه از اشکالات حجاری را باید به پای کوتاهی در عملکرد نیروی انسانی، گذاشت.ادعای اینکه کل تخت جمشید به واسطه اینکه ،چند سانتیمتر از یک پله هفت متری تراش نخورده، ناتمام و غیر قابل استفاده بوده کاملا غیر منطقی است و بیشتر با ضرب المثل معروف از «کاه کوه ساختن» همخوانی دارد.

وقتی حفاظت از تخت جمشید جرم تلقی شود!!

موضوع بعدی که به آن می­پردازیم با آنکه در فیلم های تختگاه هیچکس نیامده است، اما از جمله مباحث پرطرفدار میان طرفداران نظریات ناصر پورپیرار می­باشد.

در سراسر فیلم تختگاه هیچکس و مجعولات مجلل شاهد بودیم که تئوری پرداز فیلم و عوامل ساخت تحت امر وی ، بدون اعتنا به یافته ها و کاوش های باستان شناسان ادعا هایی نادرست میکردند، متاسفانه این شیوه الگویی برای قوم گرایان علاقه مند به انکار تاریخ ایران مبدل شده است. آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟

در یکی از این ادعا ها نویسنده با آوردن عکس هایی از «سایبان های نقوش کاخ آپادانا» ، فرض را بر این میگذارد که این بناها باستانی و قدیمی بوده ، و باستان شناسان برای جعل تاریخ ایران بعد ها آن ابنیه را نابود کرده اند!!

سایه بان های نقوش کاخ آپادانا(برداشتی از وبلاگ کنکاش در تاریخ)

بنا هایی که در عکس ها علامت گذاری شده اند سایبان ایوان شرقی کاخ آپادانا می­باشد، این بنا ها که برای جلوگیری از تابش آفتاب و ریزش باران بر روی سنگ نگاره های تخت جمشید طراحی شده اند، به هیچ عنوان باستانی نبوده و توسط استاد علی سامی ساخته شده اند. زنده یاد سامی گزارش این اقدام را در تیر ماه 1330 در ماهنامه آموزش و پرورش بدین صورت ارائه کرده است:

« احداث سایبان های کاخ مرکزی ، پس از ساختمان سایبان پلکانهای شرقی آپادانا در سال 1324 تصمیم گرفته شد که حجاری های پلکان های عالی و زیبای کاخ مرکزی را نیز از باد و باران و برف و آفتاب مصون دارد ولی چون عرض پلکان ها کم و متناسب با گذاردن پایه های آجری نبود، در نظر گرفته شد، که این سایبان ها را با تیر های قطور آهنی بنا نمایند. برای این منظور از صرفه جویی اعتبار سال 1327 مبلغ (40651.20) ریال برای خرید 11 عدد تیر آهن هفت متری و در سال 1328 مبلغ بیست هزار ریال برای خرید چوب اختصاص داده شد و با این ترتیب مصالح لازم و اساس آن تهیه گردید و خوشبختانه در سال 1329 اینکار به نحو مطلوبی انجام گردید ، و اینک سایبان نامبرده که تقریبا 266 مترمربع مساحت دارد به طور شایسته ساخته گردیده است. » (سامی، تیر 1330: ص 39)

بعد ها این سایبان های آجری تماما تخریب و به جای آن سایبان های تماما فولادی مرتفع ساخته شد تا محوطه تخت جمشید جلوه ای زیبا تر داشته باشد.

جایگذینی سایبان های قدیمی با نمونه های فولادی جدید(عکس فوق از (طالبیان،1393:ص137)، عکس پایین از نگارنده (17 تیر 1396))

با این همه نویسنده در مطلبی که تیتر «پشت صحنه تخت جمشید» بر روی خود دارد نوشته است:

«در مستند “تختگاه هیچکس” و “مجعولات مجلل” به روشنی دیدید که چگونه دانشگاه های غرب برای ساختن امپراتوری های قلابی شروع به کار شدند و با تغییر ماهیت ابنیه ای به نفع سلسله ای جعلی، اساس دورغ پردازی تاریخ جهان را بنیان گذاری کردند.»

باعث تاسف است که نگارنده چنین مطالبی و فریب خوردگان آن ذره ای اعتقاد به ره­یافت حقیقت ندارند و دائما در حال « زرد نویسی» در مورد تاریخ ایران می­باشند .

وقفه در گسترش تخت جمشید آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟

ساخت و ساز در تخت جمشید با وقفه هایی نیز همراه بوده است. تخت جمشید تحت تاثیر عوامل موثر بر امپراتوری نیز قرار میگرفت یکی از موثر ترین عوامل تغییر شاه و در نتیجه تغییر سیاست هخامنشیان است.

بررسی های باستان شناسان نشان میدهد که در زمان دو پادشاه داریوش دوم و اردشیر دوم ، ساخت و ساز در تخت جمشید متوقف شده. با وجود اینکه این دو پادشاه در سایر نقاط مانند شوش و بابل کاخ هایی را ساخته اند اما هیچ کاخی در زمان این پدر و پسر به مجموعه تخت جمشید اضافه نشده. (کالمایر،1388:ص40)

در مدت سلطنت این دو شاه گسترش پارسه متوقف میشود، از آنجایی که پارسه سمبلیک بوده است ، معمولا پادشاهان هخامنشی سعی میکرده اند تا در زمان سلطنت خود بنایی به آن اضافه کنند یا کار ناتمام پادشاه قبلی را کامل کنند. این در حالی است که داریوش دوم با به دست گرفتن قدرت نه اقدامات شاهان قبل خود را تکمیل کرد و نه کاخ بیشتری به تخت جمشید افزود.

پرسش مهمی که این شواهد در ذهن ایجاد میکند اینست که چرا رویکرد هخامنشیان نسبت به توسعه تخت جمشید با به قدرت رسیدن داریوش دوم متوقف شد؟

از عواملی که همواره در تاریخ، سلسله ها را به سراشیبی سقوط هدایت میکند برادر کشی و یا پدر کشی برای رسیدن به سلطنت است، متاسفانه بعد از مرگ اردشیر اول، شاهد جدال خونین برادران برای رسیدن به تخت شاهی هستیم.

اردشیر اول که پس از خشایار شا به مدت 42 سال بر امپراتوری حکم رانده بود سرانجام ، در حدود سال 423 قبل از میلاد با مرگش تاج و تخت را بدرود میگوید (کورت،1391: ص70) ، پس از وی به ترتیب «خشایارشا دوم» و «سغدیان» پادشاه میشوند اما عمر حکومت آنها تنها چند ماه است.

«خشایارشا دوم» نامی کمتر شنیده شده در مطالعه تاریخ هخامنشیان است، علت این امر بدون شک حکومت کوتاه 45 روزه وی است (سامی،1392:ص260، جلد دوم)، خشایارشا دوم ولیعهد و جانشین قانونی اردشیر بود اما پس از 45 روز حکمرانی به دست سکودیانوس (سغدیان) به قتل رسید.

حکومت سغدیان نیز چندان به درازا نکشید و پس از 6 ماه توسط فردی به اسم «اوخوس» کشته شد. (سامی،1392:ص260، جلد دوم)،(فرخ،1390:ص158)

اوخوس که گویا فرزند نامشروع اردشیر اول به شمار میرفت تا پیش از این فرمانداری شهرب هیرکانیا را به دست داشت، به پایتخت آمد و پس از کشتن سغدیان لقب شاهانه «داریوش دوم» را برای خود برگزید. (فرخ،1390:ص158)

داریوش دوم ولیعهد نبود، او از مادری بابلی زاده شده بود، (کالمایر،1388:ص41)،(بروسیوس، 1390:ص42)، با پادشاهی وی حکومت دچار تغییر نگرش شد ، او اولین شاه هخامنشی است که بر خلاف شوش در تخت جمشید از خود کتیبه یا بنایی به یادگار نگذاشته است. این شروع دوران فتور در ساخت و ساز پارسه است. (کالمایر، 1388:ص41)

در زمان داریوش دوم کار های ساختمانی در تخت جمشید به دو دسته تقسیم میشوند، کار هایی که پیش از حکومت داریوش دوم تمام شده اند و مورد استفاده قرار میگرفته اند و کار هایی که ناتمام از پادشاهی اردشیر اول به جای مانده اند. (دروازه ناتمام در زمان داریوش دوم وجود نداشته و شروع ساخت آن برمیگردد به اردشیر سوم هخامنشی)

نقشه کاخ های کامل شده تا داریوش دوم ، 7 کاخ کامل شده و 2 پروژه ناکامل است

کاخ هایی که میتوان گفت پیش از داریوش دوم به اتمام رسیده اند شامل:

• کاخ آپادانا (شروع در زمان داریوش بزرگ ، اتمام در زمان خشایارشا)
• کاخ صد ستون (شروع در زمان خشایارشا ، اتمام در زمان اردشیر اول)
• کاخ هدیش (شروع و اتمام به دست خشایارشا)
• کاخ تچر (شروع به دست داریوش بزرگ، اتمام به دست خشایارشا)
• دروازه ملل (شروع و اتمام به دست خشایارشا)
• خزانه (در چند مرحله به دست خشایارشا و داریوش بزرگ ساخته شده)
• کاخ بانوان (شروع به دست داریوش پایان در زمان خشایارشا)

کار های ناتمام هم شامل تراشیدن کتیبه و اتمام جزئیات نقش های پلکان کاخ مرکزی است. کاخ مرکزی (شورا) در زمان اردشیر اول دچار تغییر شد و یک دستگاه پلکان رو به شمال به آن افزوده شده. (رف،1381:ص 90و107) و (شهبازی،1389:ص180)

این پلکان دارای نواقصی در بخش تزئینات است به این صورت که برخی جزئیات سربازان حجاری شده بر روی آن کامل نشده اند و نیز کتیبه ها نیز حجاری نشده اند، از آنجایی که سازنده این پلکان اردشیر اول بوده، احتمالا با مرگش این نواقص ناتمام مانده است، و داریوش دوم نیز آن ها را تکمیل نکرده است. با این همه کار های ناتمام پلکان کاخ مرکزی به اندازه ای نیست که آن را غیر قابل استفاده قلمداد کنیم. آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟

پلکان شمالی کاخ مرکزی (شورا) با کتیبه هایی نانوشته(عکس از اشمیت، وبسایت oi.uchicago)

دیوار صُفه سنگی تخت جمشید دومین کاری بود که در زمان داریوش دوم ناتمام مانده بود. فیلم تختگاه هیچکس مفصل بر روی دیوار غربی صُفه تخت جمشید تئوری پردازی کرده ، و آن را دلیل ناتمامی کل تخت جمشید میداند !!

سکوی سنگی عظیم پارسه با ارتفاع 14 متر (دید از جنوب غرب تخت جمشید )

تخت جمشید بر روی یک صخره طبیعی و با ارتفاع بین 11 تا 14 متر از سطح دشت ساخته شده است، هخامنشیان با شکل دادن به صخره بستر اقدامات عمرانی و کاخ سازی های خود را بر فراز آن فراهم میکردند. از ابتدای شروع کار های ساختمانی داریوش بزرگ در تخت جمشید، صاف و زیبا سازی سطح صخره طبیعی همزمان با ساخت کاخ ها ادامه داشته است، اما این صخره به اندازه ای بزرگ است که تسطیح آن در زمان ساخت و ساز های سه پادشاه داریوش بزرگ، خشایارشا و اردشیر اول کاملا به اتمام نرسید، به همین دلیل با روی کار آمدن داریوش دوم و توقف کار های ساختمانی پارسه بخش هایی از این صخره ناتمام باقی مانده است.

فیلم سازان تختگاه هیچکس گفته اند چون این دیوار در بخش هایی ناهموار است پس تخت جمشید قابل استفاده نبوده!

ناتمامی در تسطیح برخش از دیوار شمال غربی تخت جمشید

این در حالی است که این ناهمواری قسمتی از دیوار جنوبی خللی در امکان استفاده از تخت جمشید وارد نمیکند، تکمیل تسطیح این دیوار همانطور که گفته شد فراتر از عمر یک پادشاه بوده بنابر این منطقی نیست که در طول این دوران از تخت جمشید استفاده نکنند.

اردشیر دوم ولیعهد داریوش دوم نیز با وجود آنکه بازسازی آپادانا شوش و همچنین کاخ هایی در بابل و اکباتان را از خود به جای گذاشته اما در تخت جمشید جز آرامگاهش بر فراز کوه مهر ساختمان دیگری نساخته است. (کورت، 1391: ص74)، (لوکوک،1389:ص120)

شروع مجدد ساخت و ساز ها در تخت جمشید

هنوز چهار سال از سلطنت اردشیر دوم نگذشته بود که ، شورش مصر (401-399 قبل از میلاد) لطمه سختی به اقتدار هخامنشیان وارد کرد ، اردشیر دوم ارتش هایی را برای بازپس گیری مصر فرستاد اما زمانی که این ارتش ها ناکام شدند، انگیزه رقیب جدی هخامنشیان یعنی یونانیان را برای جاه طلبی های بیشتر در خاک ایران را افزایش داد. (کورت، 1391:ص72و73)، (بروسیوس،1390:ص42و43)

آگسیلائوس پادشاه اسپارت خود را «آزاد کننده شهر های یونانی در آسیا» دانست و به سرزمین های ایرانی در آسیا صغیر لشگرکشی کرد. با آنکه وی نتوانسته بود مردم محلی را وادار به شورش کند، ولی توانست حمایت مصر را جلب کند، که برایش صد کشتی با سه ردیف پاروزن و پانصد بار غله فرستاد. با این وضع ، الگویی سیاسی به وجود آمد که بر خط مشی سیاسی ایران در غرب در تمام دوران سلطنت اردشیر دوم و جانشینش، اردشیر سوم (338-359 پیش از میلاد) سایه افکند.

مصر شریک مشتاق هر شورشی بر ضد شاه ایران بود و واقعا به هر شورشی در شاهنشاهی تا حد امکان دامن میزد تا مانع تمرکز شاه ایران بر روی مصر شود. (بروسیوس، 1390:ص43) شاید همین امر باعث شد مورخان رفتار اردشیر سوم را در هنگام بازپس گیری دوباره مصر خشونت بار و سنگدلانه توصیف کنند.

اردشیر سوم علاوه بر برگرداندن اقتدار هخامنشیان در مصر به کار های عمرانی نیز پرداخت. اردشیر سوم ساخت و ساز در تخت جمشید را دوباره به جریان انداخت اگرچه بزرگی این اقدامات به اندازه ساختمان سازی های داریوش و خشایارشا نبود.

ساخت دروازه ناتمام برای کاخ صدستون در زمان این پادشاه انجام گرفت (رف،۱۳۸۱:ص۱۷۳)، (تیلیا، ۱۳۵۱:ص۴۹). و سرانجام با مرگ او و به قدرت رسیدن داریوش سوم ناتمام ماند.

دروازه ناتمام تخت جمشید(شهبازی،1389:ص229)

احتمال میرود ساخت کاخ G در شمال کاخ هدیش از جمله کار های اردشیر سوم باشد، چراکه تحقیقات خانم و آقای تیلیا نشان داد دیواره جنوبی این بنا دارای پلکانی منقوش به خدمتکاران سفره شاهی بوده که در زمان اردشیر سوم ساخته شده است. (یزدانی،پاییز و زمستان 1391:ص160 -162)

اضافه کردن پلکانی در قسمت غربی کاخ تچر (کاخ داریوش بزرگ هخامنشی) از جمله اقدامات ساختمانی اردشیر سوم در طول 21 سال حکومتش است. (شهبازی،1389:ص147 و 148)

پلکان غربی کاخ تچر (شهبازی،1389:ص146)

آیا در پارسه زیگورات و دیوار هایی از تمدن ایلام وجود داشته؟

ناصر پورپیرار در کتاب هایش مُصرانه در تلاش بود تا بگوید در تخت جمشید بناهایی متعلق به ایلامیان کشف کرده، او هخامنشیان را متهم میکرد که بر روی یک زیگورات ایلامی ! کاخ های خود را ساخته اند.

تمدن باستانی ایلامی از نظر جغرافیایی در دوران کهن تقریبا در محدوده خوزستان امروزین و بخش هایی از استان فارس قرار میگرفته است، این تمدن در دوران باستان در همسایگی ماد ها (مرکز و شمال ایران) ، بابلی ها (بین النهرین) ، و آشوری ها (شمال عراق) قرار گرفته بود. در پی جنگ های همیشگی تمدن های منطقه با آشوری ها تمدن ایلام رو به زوال گذاشت و سرانجام به دست آشوربانی­پال سقوط کرد.

پایتخت ایلامیان شهر باستانی شوش بوده است که بعد ها توسط آشوربانی­پال تخریب شد ، شهر شوش بعد ها با بازسازی هایی که در هنگام داریوش هخامنشی در آن صورت گرفت دوباره در دوران هخامنشی رونق یافت و به یکی از پایتخت های این امپراتوری مبدل گشت.

حفاری های باستان شناسان مجموعه ای از دیوار های خشتی خزانه تخت جمشید را در پارسه نمایان کرد که ناصر پورپیرار و فیلم تختگاه هیچکس مدعی ایلامی بودن آنها هستند!

خزانه تخت جمشید هنگام خاکبرداری«اشمیت،1342:ص145»

بهتر است نگاهی به دلایل تختگاه هیچکس داشته باشیم و بدانیم آیا هیچ منطق و سندی در پس پرده این سخنان است؟ یا آنکه باید این سخنان را به حساب خام گویی های رایج در این فیلم گذاشت؟!

دلیل شماره یک فیلم تختگاه هیچکس:

هفت لوح سنگی متعلق به خشایارشا کشف شده در خزانه«اشمیت،1342:ص200»

« اینجا در این محوطه در حدود هشت یا نُه لوحه به زبان عیلامی (!) پیدا شده، که به طور قطع و یقین تو این لوحه ها باید سنگ بنای زیگورات تخت جمشید بوده باشه. که این لوح ها که باز هم تصاویرش در اختیار ماست، و خودشون در نوشته هاشون اعتراف کردن که این لوحه ها رو پیدا کردن ، نه متنش رو ما هیچوقت خبردار شدیم و نه خودشو خبرداریم که کجاست؟ » (تختگاه هیچکس، ورژن یک: بخش خزانه) آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟

بهترین قسمت داستان سرایی فیلم تختگاه هیچکس آن جایی است، که ناصر پورپیرار به کتیبه هایی که به اعتراف خودش، نه متن آن ها را میداند و نه حتی از محل نگهداری آنها خبردارد، استناد میکند و حتی با قاطعیت تمام محتوای کتیبه ها را پیشگویی می­کند!!

این لوح ها نه تنها ایلامی نیستند، بلکه حتی بعضا به خط های پارسی باستان و بابلی نیز نوشته شده اند، همه این ها متون یکسانی از خشایار شا هستند، که در آن می­گوید، پس از پادشاه شدن ، پرستشگاه دیوان را کنده و «دیوپرستی» را نهی کرده است. (شهبازی، ۱۳۸۹:ص ۲۳۴)

کتیبه دیوان خشایارشا در موزه تخت جمشید«عکس از نگارنده 17 تیر 1396»

از بد حادثه برای طرفداران این فیلم، مکان نگاهداری کتیبه ها نیز برای ما کاملا مشخص است، یک نمونه از این هفت کتیبه در موزه خود تخت جمشید نگاهداری میشود، بهتر است نگاهی به متن این کتیبه ها داشته باشیم:

« بند نخست _ اهوره­مزدا خدای بزرگ است که این زمین را آفرید، که آن آسمان را آفرید، که مردم را آفرید، که شادی را برای مردم آفرید، که خشایارشا را شاه کرد، یگانه شاه از بسیار، یگانه فرمانروا از بسیار،

بند دوم _ من خشایارشا هستم، شاه بزرگ ، شاه شاهان ، شاه مردمانی با تبار بسیار، شاه روی این زمین بزرگ تا دور دست.

بند هفتم _ تویی که از این پس خواهی بود، اگر بیندیشی: «من میخواهم شاد باشم در دوره زندگیم . و می­خواهم، پس از مرگم ارتاون (آمرزیده) باشم»، این قانون را که اهوره­مزدا وضع کرد پاس بدار؛ مردی که این قانون را که اهورامزدا وضع کرد پاس بدارد، و اهورامزدا را ستایش می­کند. در زمان مقرر و بنا بر آیین او خوشبخت است، در زمان زندگی و پس از مرگش گرامی ­می­شود.

بند هشتم _ خشایارشا، شاه می­گوید: اهوره­مزدا مرا در برابر بدی­ها بپاید و همچنین خانه ام را و این مردم را؛ این آن چیزی است که من از اهوره­مزدا می­خواهم، اهوره­مزدا آن را به من دهاد » (ترجمه کتیبه XPh ، ن.ک لوکوک،۱۳۸۹:صص۳۰۸-۳۱۱)

حال نمیدانیم، این کتیبه هایی که آشکارا در پیوند با پادشاه هخامنشی هستند، و متن آن فریاد ها از هویت حقیقی آن سر میدهد چگونه قرار است نشان دهد بنایی ایلامی در تخت جمشید وجود داشته؟ اتفاقا برعکس این کتیبه ها خود مُهر تاییدی است بر هویت هخامنشی مکان کشف آنها، بهتر است به دلیل دیگر فیلم سازان تختگاه هیچکس نیز نگاهی داشته باشیم.

دلیل شماره دوم تختگاه هیچکس:

طاقچه اتاق شماره 9 خزانه تخت جمشید«اشمیت،1342:ص199»

« محراب های عیلامی که ما نمونه های اونو در سایر زیگورات های ایران از جمله چغازنبیل هم می­بینیم ، بیش از پیش ثابت میکنه که تخت جمشید رو هخامنشیان اولیه بر روی یک زیگورات خشت و گلی کهن ایلامی بنا کردند» (تختگاه هیچکس، ورژن یک: بخش خزانه)

تختگاه هیچکس فرورفتگی های موجود در دیواری در خزانه تخت جمشید را «محراب عیلامی» می­ خواند، در حالی که به هیچ عنوان این طرح در دیوار «محراب» نیست، عکسی که در اینجا مورد استناد فیلمسازان قرار گرفته از کتاب «پرسپولیس ۱» اثر دکتر اریک اشمیت برداشت شده است، با مراجعه به این کتاب متوجه خواهیم شد که این فرورفتگی در دیوار تنها یک «طاقچه» بوده است. (اشمیت،۱۳۴۲:ص۱۹۹)

طاقچه دیواری در خزانه تخت جمشید«اشمیت،1342:ص199»

اینگونه طاقچه ها در معماری قدیمی ایران رایج بوده، حتی تا چند دهه پیش معماران فرورفتگی هایی را در دیوار ها ایجاد میکردند تا محلی باشد برای قرار دادن اشیا. تنها یک ذهنیت عجول و وهم زده میتواند طاقچه های معمولی دیوار ها را با محراب های ایلامی پیوند بزند! هرچند که تصویر نشان داده شده از زیگورات چغازنبیل نیز یک محراب نیست.

با این همه ، به گفتار های نادرست و ناآگاهانه یا شاید هم مغرضانه این فیلم در این کوتاه نوشته نمیتوان آنگونه که شایسته است پاسخ گفت، به همین دلیل در نوشتاری کامل و مفصل به موضوع دیوار های خشت و گلی پارسه و ادعا های نادرست تختگاه هیچکس پرداختیم که میتوان آن را از طریق لینک زیر مطالعه کرد:

بررسی حواشی دیوار های خشت و گلی تخت جمشید

پایان سخن آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟

نوشتن نتیجه گیری پایانی برای این مجموعه سه بخشی از مقالات سخت و شاید غیرمنطقی باشد! سالهاست که تاریخ ایران توسط گروه های گوناگونی تحریف میشود و مطالعه یک یا چند مقاله نمیتواند به مخاطبان در مورد همه ابعاد این تحریف ها اطلاع رسانی کند.

تخت جمشید مانند هر بنای باستانی دیگری ساخته دست انسان است ، در این فیلم ها لحن بیان و موسیقی متن آشکارا تحقیر آمیز است ، گویی گروه فیلمبرداران برای تمسخر و خندیدن به این یادگار کهن به آنجا رفته اند، غافل از آنکه تحقیر و تمسخر پارسه فقط به سخره گرفتن تصمیم شاهان هخامنشی نیست بلکه پایمال کردن تلاش هزاران ایرانی است که در ساخت آن دست داشتند!! در جزئیات نقوش تخت جمشید ناتمامی هایی دیده میشود، به عنوان مثال چند گل ممکن است تراششان کامل نشده باشد ویا ریش یک نگهبان گاردجاویدان کاملا درست ترسیم نشده باشد ، اینها فقط ناشی از فراموشکاری نیروی انسانی است که در تخت جمشید کار میکرده اند. فقط در یک کاخ آپادانا بیش از 3 هزار نقش برجسته بزرگ وجود دارد که اگر حاشیه های هر نقش را به آن بیفزاییم بیشتر هم میشود ، طبیعی است که برخی از این نقش ها خطا هایی نیز داشته باشد.

در کنار اینها فیلم های تختگاه هیچکس مدعی بودند که تخت جمشید هیچگاه کف سازی نداشته ، هیچگاه دیوار نداشته و حتی هیچگاه آتش نگرفته است، در حالی که این موضوعات در کتاب های باستان شناسی همراه با شواهد گوناگون توضیح داده شده است ، تنها راهی که برای تولید کننده چنین محتوا هایی وجود دارد انکار تحقیقات علمی است ، ناصر پورپیرار تئورسین اصلی فیلم های تختگاه هیچکس نه تنها تحقیقات علمی پیرامون پارسه را انکار کرد بلکه حتی در جهت پیشبرد اهداف خود باستان شناسان را مزدور و دروغ گو خواند! آیا تخت جمشید نیمه کاره است؟

توضیح پیرامون زوایای گوناگون تخیل بافی های سازندگان فیلم و تنها تئورسین آنها بسیار بیشتر از این مقاله است، هر یک نوشتار هایی جدا میطلبد ، گاهی آقایان منکر ستون های افراشته در تخت جمشید میشوند و میگویند این ستون ها را باستان شناسان مجعولانه ساخته اند! گاهی نیز کتیبه های هخامنشی تخت جمشید را جعلی و دروغین اعلام میکنند که درباره هر یک مفصل در نوشتار هایی جداگانه توضیح داده ایم.

آیا کتیبه های تخت جمشید جعلی هستند؟

روشنگری پیرامون تخت جمشید

با این حال برای مخاطبان علاقه مند هیچ چیز بهتر از مطالعه کتاب های جامع پیرامون پارسه نیست. امیدواریم این نوشتار ها به اندازه کافی مفید و آگاهی رسان بوده باشد.

در مورد شایعات دیگر بدانید:

آیا کتیبه داریوش بزرگ در بیستون جعلی هستند؟

آیا پاسارگاد پایتخت کوروش جعلی است؟

آرامگاه کوروش یا مقبره مادر سلیمان؟

آیا کتیبه های ساسانی کعبه زرتشت دروغین هستند؟