تاریخ و فرهنگ ایران زمین

پهلوی

حکومت پهلوی شاهنشاهی نبود
حکومت پهلوی شاهنشاهی نبود

باید توجه داشت که بین مفهوم شاهنشاهی باستانی ایرانی با سلطنت مطلقه خاندان پهلوی فاصله زیادی است. شاهنشاهی در واقع به یک حکومت بزرگ اشاره دارد که چندین شاه در آن هستند و یک تن شاه شاهان است. برای مثال در کتیبه‌های هخامنشی به کرات شاه شاهان دیده می‌شود. داریوش بزرگ خود را شاه‌شاهان می‌نامد چرا که شاهان زیادی وجود داشتند و داریوش بزرگ شاه شاهان بوده است.

شیر و شمشیر و خورشید نماد «اسد الله الغالب»
شیر و شمشیر و خورشید نماد «اسد الله الغالب»

این روزها پرچم‌هایی با نماد شیر و شمشیر و خورشید برپا می شود و ادعا می‌شود که پرچم باستانی ایرانیان است!!! در صورتی که هیچ نشانی از دوران باستان وجود ندارد که شمشیر در دست شیر باشد و اگر چند نشان محدود از ایران باستان به دست آمده که شبیه به شیر و خورشید هستند (مانند نشان ایزد سوار بر شیر و شیر و ستاره) بدون شمشیر ترسیم شده اند. لازم به ذکر است که این نشان‌ها اصلا جنبه ملی نداشتند بلکه جنبه‌های نجومی و مذهبی داشتند.

شیر و خورشید، نشانی ملی یا مذهبی؟!
شیر و خورشید، نشانی ملی یا مذهبی؟!

نشان شیر و خورشید در تاریخ ایران بیشتر از آنکه جنبه ملی داشته باشد، جنبه‌های مذهبی، نجومی و طالع بینی داشته است. این نشان از دوران صفویه در ایران شهرت زیادی پیدا کرد. نشان شیر و شمشیر و خورشید که جنبه اسلامی و شیعی داشت در دوران قاجار فراگیر شد و روی پرچم رسمی ایران جای گرفت که نماد سلطنت شیعی ایران بود.

شاه، ملکه و دکتر مصدق نوروز را چگونه گذراندند؟
شاه، ملکه و دکتر مصدق نوروز را چگونه گذراندند؟

دکتر مصدق نوروز را خیلی ساده برگزار کرد. نخست وزیر تا ظهر روز جمعه حتی موی سر خود را که خیلی‌ انبوه شده بود به واسطه گرفتاری‌های زیاد اصلاح نکرده بود عصر روز جمعه محمد و ناصر ذوالفقاری نمایندگان مجلس با نخست وزیر ملاقات کردند و درباره اوضاع جلوی کشور مدت مدیدی با او مذاکره نمودند. از آن پس نخست وزیر به کلی استراحت نمود و شب عید را با خانواده خود گذرانید و در پشت سفره (هفت سین) و در محیط گرم خانوادگی با آن ها مشغول صحبت بود و با معصومه نوه کوچک و زیبا خود بازی می‌کرد…

سفر محرمانه اما جنجالی شاه
سفر محرمانه اما جنجالی شاه

در اسفند سال ۱۳۳۱ برخی از شاه پرستان با حمایت آیت الله کاشانی به قصد قتل دکتر مصدق به منزل مصدق حمله کردند. از رویدادهای مهم در زمان نخست وزیری مصدق، که میانه شاه و مصدق را تخریب کرد، واقعه سفر محرمانه شاه در سال ۱۳۳۱ است. در آن سال شاه به صورت پیش بینی نشده تصمیم گرفت به مدت دو ماه برای درمان به خارج سفر کند. گرچه به ظاهر قرار بود این سفر محرمانه باشد اما شواهد نشان می‌دهد که سفر با اهداف خاصی برنامه ریزی شده بود. گویا مخالفان مصدق با نشان دادن شاه به عنوان کسی که قربانی شده است و با هشدار در خصوص قریب الوقوع بودن از میان رفتن سلطنت به واسطه کمونیست‌ها و راه‌اندازی جار و جنجال بر سر مسافرت شاه، امکان تحریک احساسات و بیم و هراس‌ها وجود داشت. در نهایت با نقش آفرینی روحانیان مشهوری مانند آیت الله کاشانی و آیت الله بهبهانی عده‌ای از جمله شعبان جعفری (بی مخ) به منزل دکتر مصدق حمله کردند و قصد قتل او را داشتند که موفق نشدند. دکتر مصدق این اتفاقات را «توطئه‌ای برای قتل او» خواند و روابط شاه و مصدق به تیرگی گرایید. این حادثه به مخالفان داخلی و خارجی مصدق دلگرمی داد و باعث تضعیف مصدق و پیروانش شد و راه را برای عملیات شدید و نهایی تحت حمایت سازمان‌های جاسوسی امریکا و انگلیس هموار کرد. شاید این حادثه تمرینی برای کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ بود.

چگونگی شکل گیری ارتش متحدالشکل ایران
چگونگی شکل گیری ارتش متحدالشکل ایران

توجه به تشکیل ارتش متحدالشکل ایران به نوعی با قدرت گیری رضا خان همراه است، بسیاری از مردم عادی در پایان عصر قاجار ها آرزومند برقراری امنیت در کشور بودند و از سوی دیگر مشروطه خواهان روشنفکر نیز با وجود اعتقاد به دموکراسی به دنبال یک چکمه پوش مقتدر بودند تا مملکت را از این هرج و مرج رها سازد. اما خیلی زود فهمیدند قدرت گیری رضاخان با سقوط دموکراسی همراه است.

رضا شاه و جدایی آغری داغ (آرارات کوچک)
رضا شاه و جدایی آغری داغ (آرارات کوچک)

آرارات کوچک به دولت ترکیه واگذار شد در مقابل دولت ترکیه از ادعای خویش بر ناحیه قطور که اصولا براساس پروتکل ۱۹۱۳ به ایران واگذار شده بود، منصرف گردید.

ترور رزم آرا و جبهه ملی
ترور رزم آرا و جبهه ملی

آشکار است که دکتر مصدق به هیچ وجه در ترور رزم آرا نقشی نداشته و این فقط یک شایعه می‌باشد؛ اتفاقا شواهد زیادی نشان می‌دهد که محمدرضا شاه پهلوی در این ترور نقش پر رنگی داشته است.

معمای ترور نخست وزیر رزم آرا
معمای ترور نخست وزیر رزم آرا

ظاهر ماجرا این اینست که رزم آرا در ١۶ اسفند در مسجد شاه توسط ارگان فدائیان اسلام و توسط خلیل طهماسبی کشته می‌شود ولی اسنادی در دست است که شاه و عوامل آن در این ماجرا دست داشته اند

پشت پرده ترور وزیر خارجه دولت مصدق
پشت پرده ترور وزیر خارجه دولت مصدق

دکتر حسین فاطمی در کوتاه مدت بین استعفایش از معاونت نخست وزیر تا روزی که گلوله خورد با تهوری عجیب علیه همه مخالفان دولت از چپ و راست، داخلی و خارجی به پیکار پرداخت.

ملی شدن شیلات ایران
ملی شدن شیلات ایران

تاریخچه تلاش ها برای ملی کردن شیلات، سه گام تا ملی شدن صنعت شیلات ایران

کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲
کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲

نگاهی به تحولات کودتای ۲۸ مرداد علیه دولت قانونی دکتر محمد مصدق

ماجرای تخریب مقبره رضا شاه
ماجرای تخریب مقبره رضا شاه

با صدور فرمان حرکت به سوی مقبره پهلوی، مردم بسیج شدند. آن ها در همان دقایق اولیه خیلی تلاش کردند، ولی در عمل مشاهده شد که مقبره به قدری محکم ساخته شده که هیچ بیل و کلنگی به آن کارگر نیست. البته، مواد منفجره و سایر لوازم را هم تهیه کرده بودند. از طرف سازمان رادیو و تلویزیون هم آمده بودند تا فیلم برداری کنند.

شاه حق عزل مصدق را نداشت / ۲۸ مرداد، کودتا علیه دولت قانونی
شاه حق عزل مصدق را نداشت / ۲۸ مرداد، کودتا علیه دولت قانونی

درباره وقایع مربوط به کودتای ۲۸ مرداد، مصدق‌ستیزان می‌گویند شاه حق عزل مصدق را داشت!!! در صورتی که شاه اصلا چنین حقی را نداشت. آنها به نادرست می گویند در زمانی که مجلس منحل شده بود، شاه می توانست نخست وزیر را عزل کند! مشخص است که شاه چه در هنگام وجود مجلس و چه در دوران فترت یعنی زمانی که مجلس وجود نداشت، حق عزل خودسرانه نخست وزیر را نداشته است. به جز این اصلا انحلال مجلس به صورت رسمی پذیرفته نشده بود که شاه بخواهد نخست وزیر را بر کنار کند و حتی پس از رفتن مصدق، همان مجلس تشکیل جلسه داد و کاشانی رئیس مجلس شد!! هفدهمین دوره مجلس شورای ملی در روز ۲۸ آبان ماه سال ۱۳۳۲، یعنی سه ماه پس از دکتر مصدق، به شکل رسمی و از سوی محمد رضا شاه، منحل شد… شاید خود محمدرضا پهلوی در ابتدا چندان تمایل به کودتا علیه مصدق نداشت اما متاسفانه بیگانگان رهبری این کودتا را بر عهده گرفتند.

به کار گیری یا روگرفت از نوشته‌های این پایگاه تنها پس از پذیرش قوانین پایگاه امکان پذیر است: قوانین پایگاه خِرَدگان
توسعه نرم افزاری: مجید خالقیان
پهلوی