سپندارمذگان
سپندارمذگان با رویدادها و جشنهای دیگر (مانند ولنتاین و روز مادر) نایکسانیهایی دارد. در سپندارمذگان نگاه ویژه یه زنان همسردار میشود و شوهر باید رویکرد ویژهای به همسرش داشته باشد. بنابراین یکی از سویههای ارزشمند سپندارمذگان، نگاه ویژه به مهرورزی زن و شوهر و بهبود پیوند آنها پس از پیمان زناشویی است. ولی ولنتاین بیشتر با تنگناهای مهرورزان پیش از پیمان زناشویی پیوند داشته است…
آهنگ «شعر شهناز» با ترانهای عاشقانه و به بهانه جشن باستانی سپندارمذگان آماده شده است. جشن سپندارمذگان که این روزها با عنوان روز عشق ایرانی هم شناخته میشود، از جشنهای باستانی با شکوه ایرانی بوده است. هر کس درباره ریشههای جشنهای سپندارمذگان و ولنتاین خوانده باشد، میداند که اگر سپندارمذگان برتر از ولنتاین نباشد، چیزی کمتر از آن ندارد.
آنچه در داستان آرش کمانگیر چشمگیر است کمان ویژهای است که آرش با آن تیر را رها کرد. این کمان به فرمان سپندارمذ ساخته شد. آرش با آنکه که میدانست پس از پرتاب تیر پیکرش پاره پاره خواهد شد، بر فراز کوهی بلند رفت و به نام خدا و میهن تیر را رها کرد…
آهنگ «شهبانوی ایرانی» بر اساس سرودهای کوتاه آماده شده است که سالها پیش به یاد سپندارمذ و جشن سپندارمذگان سروده شده بود. در فرهنگ باستانی ایران، سپندارمذ ایزد نگهبان زمین و پاسدار زنان پارسا و همسر دوست است. بخشهایی از سروده مانند «سپنداران» و «وفادارن» اشاره به این فرهنگ باستانی دارد. همچنین در داستان نمادوارانه آرش کمانگیر هم از ایزد سپندارمذ یاد میشود. آنچه در این داستان چشمگیر است کمان ویژهای است که آرش با آن تیر را رها کرد و این کمان به فرمان سپندارمذ ساخته شده بود. جشن تیرگان، جشنی برای پاسداشت آرش کمانگیر و ایزد تیر (ایزد باران) است؛ از این روی در این سروده به ایزدهای بارانی هم اشاره میشود (ن.ک: سیب، سپندارمذ، دلدادگان و جشن سپندارمذگان و پیوند سه گانه باران و تیر و آرش).
ایزد سپندارمذ در اندیشههای باستانی، نگهبان زمین و بانوان پارسا و همسر دوست بوده است و شگفت آنکه میوهای مانند سیب که ساختاری گرد دارد نمادی از سپندارمذ (نگهبان زمین) شده است. جدا از جستار زمین و سپندارمذ، شاید آنچه برای ما چشمگیر باشد، همانندی سیب به نماد دلدادگی است. سیب در فرهنگ ایرانی با سپندارمذ پیوند دارد و روز دلدادگان ایرانی برداشتی شایسته از جشن باستانی سپندارمذگان میباشد.
در جشن سپندارمذگان بانوان گرامی داشته میشدند و مردان برای بزرگداشت مقام والای زنان به آنها هدیه میدادند. ولی این جشن برای بانوان هم نکات ویژهای دارد و به بانوان، همسردوستی و پارسایی را یادآوری میکند. بنابراین ما در جشن سپندامذگان شاهد یک درک متقابل هستیم؛ یعنی هم مردان باید زنان را درک کنند و هم زنان باید مردان را درک کنند که بسیار ارزنده و شایسته است.
جشن سپندارمذگان پیوسته با اسپند ماه (اسفند) است. این روز در ۵ اسپند ماه (سپندارمذ روز از سپندارمذ ماه) گاهشماری ایرانی جای دارد. روز گرامیداشت جشن سپندارمذگان بر اساس گاهشماری کنونی، برابر با ۵ اسپند است ولی اگر بخواهیم بر اساس گاهشماری یزدگردی جشن بگیریم، برابر با ۲۹ بهمن گاهشماری کنونی میشود. پیشنهاد ما این است که از ۲۹ بهمن تا ۵ اسپند به بهانه سپندارمذگان شاد باشیم. همانند نوروز که چند روز شاد هستیم. میتوان هفته دلداگان ایرانی را از ۲۹ بهمن تا ۵ اسفند گرامی داشت.
ایرانستیزان ادعا میکنند که جشن سپندارمذگان ریشه در ازدواج اهورامزدا با دخترش دارد!! این در حالی است که در هیچ منبع باستانی گفته نشده که این جشن ریشه در عشق یا ازدواج یک ایزد دارد بلکه سپندارمذ نگهبان زمین و زنان پارسا و همسر دوست است بنابراین در این چشن، عشق زن و شوهر گرامی داشته میشود.
جشن سپندارمذگان برای بانوان هم نکات ویژهای دارد و به بانوان، همسردوستی و پارسایی را یادآوری میکند. بنابراین ما در این جشن شاهد یک درک متقابل هستیم؛ یعنی هم مردان باید زنان را درک کنند و هم زنان باید مردان را درک کنند که بسیار ارزنده و شایسته است.
مروزه برداشتهای نوینی از این آیینهای کهن میشود تا این آیینها را زنده و بهروز کنند. ستاره صبح گفتوگویی با مجید خالقیان، کارشناس ارشد تاریخ و فرهنگ ایرانباستان، درباره این برداشتهای نوین انجام داده است که در ادامه میخوانید.
با توجه به ارزشها و نگرشهای کنونی، سپندارمذگان، به عنوان روز عشق ایرانی شایسته تر است. درست است که مهرگان پیوند تنگاتنگی با مهر و عشق داشته است اما در مهرگان ما شاهد یک مهر کلی هستیم و اساسا جشن مهرگان همانند نوروز یک جشن عمومی است.