نشریه سرزمین آزادگان

آنچه درباره کوروش بزرگ، جالب می‌نماید همسخنی و اشتراک منابع تاریخی درباره نیک سیرتی وی می‌باشد. منابع تاریخی درباره کمتر پادشاهی چنین شرایطی دارند؛ آن هم منابعی که توسط اقوام و ملل گوناگون نگارش یافته اند. این در حالی است که آثار باستانی به جا مانده از دوره باستان، چهره‌ای مثبت از کورش ترسیم می‌کنند.

نشریه دانشجویی «سرزمین آزادگان» به صاحب امتیازی کانون ایران شناسی دانشگاه تهران است که در دورانی که دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ در دانشگاه تهران بودم با همیاری چند تن از دوستان بنیان نهادیم. نخستین شماره این نشریه در آبان 1393 منتشر شد. در واقع این نشریه در ادامه نشریه دانشجویی نیلوفر ایرانی بود.

سیزدهمین روز از هر ماه «تیر روز» نام دارد و وقتی تیر روز از تیر ماه فرا رسد یکی از مهم‌ترین جشن‌های باستانی ایران یعنی تیرگان فرا می رسد. آرش با آنکه می دانست پس از انداختن تیر، جان می دهد، ولی برای مردم چنان کرد و تمام جان خود را در تیر گذاشت. داستان آرش را باید اسطوره میهن دوستی و مردم دوستی دانست.

از نظر دکتر سید جواد طباطبایی بررسی سیاست کورش و جانشینان وی ارتباط ناگسستنی با اندیشه ایرانشهری دارد. می‌دانیم که کورش و بعدها جانشینان وی سیاست تساهل و تسامح را با اقوام گوناگون از جمله بابلی‌ها، مصری‌ها و … به عمل آوردند. محتوای استوانه کورش نمونه بارز این نوع سیاست می‌باشد. بدون تردید اهداف آنان از چنین تدابیری در راستای بسط قدرت بوده است، اما مسئله حائز اهمیت این می‌باشد که نباید این نوع قدرت مطلق را با نظامی که نویسندگانی مانند کارل ویتفوگل «اسبتداد شرقی» خوانده‌اند، اشتباه کرد.

شاعر، عارف و حکیم داستان سرای گنجه با نظری عمیق و عارفانه به نظم فرهنگی هند می‌نگرد. هند و هندو در آثار نظامی گنجوی جلوه‌ای خاص دارد. افزون بر کنایات عرفی و ادبی درباره‌ی هندوستان و مردم هند در ایران، دیدگاه شاعر خود از نظر فرهنگ مردم هندوستان جایگاهی قابل توجه دارد و باید گفت که مثنوی رازناک و ضد حماسی شرف‌نامه را نظامی اساساً به خاطر آن آفریده است تا جغرافیای تاریخی و تاریخ فرهنگ ملت‌ها را از عهد باستان به رشته‌ی نظم بکشد.

ماردوش ضحاک مار در داستان‌های اساطیری از نمادهای اهریمنی است و در ایجاد غفلت و گمراهی نقش دارد مثل آن در داستان آدم و حوا و نقش مار در آن غذای مار در این داستان مغزجوانان بیان شده است این موارد اشاره دارد به اینکه جهل و سیاهی برای بقای خود همیشه با به انحراف کشیدن خرد انسانی به خرافات و مشغول کردن تفکر به افکار واهی انسان را از انسانیت دور کرده و به سمت توحشی ویرانگر می‌کشاند و آسایش و آرامش را از جامعه می‌گیرد.

درفشی که نشان قیام مردم علیه بیدادگر بیگانه و برانداختن او و نماد حمایت ملّت از شاهنشاهان دادگر و ایرانی بود. درفشی که در دوره های ایران باستان از آن به عنوان پرچم و درفش ملی ایرانشهر در کنار دیگر درفش های شاهی و نظامی استفاده کرده اند.

شکانیان نخستین بنابر شواهد سکه‌هایشان شاه را برادر خورشید و ماه می‌دانستند شاید هم پس از مرگ در زمره خدایان در می‌آمده است مانند پشت سکه تیرداد که به احترام برادر یا پدرش می‌گذارد و او را پرستش می‌کند. این مدعا با پرستش نیاکان توسط اقوام نخستین همخوانی دارد.

تیگران که با صلح با پارت و اتحاد با پونت و اتروپاتکان موقعیت مناسبی داشت به سوی جنوب راهی شده و با تصرف انطاکیه در سال 83 بر تخت سلوکیان جلوس کرد. نیروهای وی در طول سواحل مدیترانه هم پیشروی کرده و فنیقیه و کلیکیه را هم متصرف شدند و اینچنین ارمنستان همسایه دیوار به دیوار رومی شده بود که تا کلیکیه کوهستانی پیشروی کرده بود.

اتحاد مادها و پارس‌ها کهفرقه دموکرات پیشه وری قصد کمرنگ کردنش را داشت: متأسفانه هنوز بعد گذشت سالها مواردی را می‌شنویم که ریشه در اظهارات فرقه دموکرات پیشه وری دارد. این موارد که معمولا بدون پشتوانه و منبع گفته می‌شوند، به دنبال دشمن معرفی کردن مادها و پارس‌ها در ایران باستان هستند، در صورتی که منابع نشان از اتحاد این اقوام ایرانی با یکدیگر دارند.

یکی از مسائلی که درباره تاریخ و فرهنگ ایران اندیشه‌ها را به خود مشغول می‌کند، مسئله ثنویت در دین ایرانیان باستان است. مینویِ بدی‌ها هرگز توانایی حضور در جهان مادی را ندارد و فقط می‌تواند آن را به بدی، نابودی و تباهی بکشاند. تباهی که شاید آن را بتوان پادآفرینش نامید. متنی که بارها در لا به لای متون باستانی زرتشتی دیده می‌شود: «هستی اورمزد، نیستی اهریمن»