گاهشماری
نهم آذر که آذر روز نام دارد پیوسته با آذر (آتش) میباشد. روی هم رفته آتش نزد ایرانیان بسیار ارزشمند بوده و یکی از بنمایههای چهارگانه بوده است. ایرانیان باستان دیدگاه نیکی به آتش داشتند و همواره این پدیده شگفت انگیز هستی را ستایش میکردند. در ادامه سرودههایی درباره جشن آذر و آتش و رویکردهای مینوی به در سخنگان پارسی میآوریم…
در این نوشته توضیح مختصری درباره روزهای ارزشمند و جشنهای آبان ماه ارائه میدهیم. شاید مهمترین روز تاریخی در آبان ماه، هفتم آبان یعنی روز کوروش بزرگ باشد که میتوان این روز را نقطه عطفی در تاریخ بشر دانست. همچنین جشن آبانگان از جشنهای باستانی ایرانی است. زادروز بزرگان و همچنین وقایع گوناگون اجتماعی از روزهای مهم آبان ماه هستند. شود تازه جهان از تو، دَمَت آبانِگانی باد…
۷ امرداد: جشن امردادگان، ۸ امرداد: بزرگداشت سهروردی، ۱۰ امرداد: جشن چله تابستان، ۱۴ امرداد: صدور فرمان مشروطیت، ۱۸ امرداد: جشن بامی خواره
۱ اردیبهشت: بزرگداشت سعدی، ۳ اردیبهشت: جشن اردیبهشتگان، ۱۰ اردیبهشت: روز ملی خلیج فارس، ۱۵ اردیبهشت: گاهنبار میدیوزرم، ۲۵ اردیبهشت: بزرگداشت فردوسی، ۲۸ اردیبهشت: بزرگداشت خیام
مصریان در طول سالیان دراز توانستند به گاهشماری پیشرفتهای دست یابند اما دارای چندین گاهشماری بودند که هر کدام کارکردها و الزامات خاصی را در جامعهی کهن آن زمان داشتند. فرضیاتی وجود دارد که ایرانیان اصول گاهشماری اوستایی نو را از مصریان الهام گرفتند و با اعمال تغییراتی آن را به صورت گاهشماری رسمی و عرفی، جایگزین گاهشماری اوستایی کهن کردند.
شاید مهم ترین موضوع این جشن گرامیداشت آب است که در میان ایرانیان باستان از ارزش زیادی برخوردار بوده و آنرا مقدس میشمردند. مورخان یونانی نوشته اند که ایرانیان در آب جاری خود را شستشو نمی کردند و به عبارتی آب را آلوده نمی کردند. همین موارد از متون کهن ایرانی هم برداشت می شود. ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه می نویسد: آبانماه روز دهم آن روز آبانماه است و آن عیدى است که براى توافق دو نام آبانگان گویند...
ماههای ایرانی دارای نامهای زیبا هستند و هر کدام بیان کننده یک مفهوم نیک میباشند. به نظر میرسد نگرشها و ارزشهای ایرانیان و نیاز های متناسب با طبیعت آنها، در شکل گیری این نامها نقش داشته است و تا به امروز هم این نامها در میان مردمان ایران جای دارد. هرچند در طول تاریخ به فراخور زمانها و شرایط گوناگون، ذهنیت نمادساز بشر برای آنکه بتواند این مفاهیم را بهتر درک کند، اسطوره ها را شکل داده است و ایزدان و فرشتگان ترسیم شده اند. برای درک این مفاهیم بهتر است با معنای این نام ها آشنا شویم.