یلدا

پاییز را می‌توان فصل «مهر» دانست. روزهای نخستین این فصل زیبا همراه با جشن مهرگان است و جالب آنکه پایان این فصل هم با «مهر» در ارتباط می‌باشد. هرچند درباره شب یلدا تعبیرهای گوناگونی بیان می‌شود. اما از گفته‌ها بر می‌آید که این شب با مهر و مهربانی پیوند تنگاتنگ دارد.

مایه شگفتی است که در سروده‌های پارسی گویان که در پیوند با یلدا بودند، اندوه و رنج دیده می‌شود! این نکته نشان می‌دهد نگاه به شب یلدا در درازنای زمان با دگرگونی همراه بوده است. چرایی این نگاه به شب یلدا را باید در زندگانی پر رنج آن دوران جستجو کرد. بی گمان، سختی روزگار و شاید جور فرمانروایان ستمکار در این نگاه به جشن‌هایی که ریشه در دوران ایران باستان دارند، کارساز بوده است.

۹ آذر : جشن آذرگان، ١۶ آذر: روز دانشجو، ۲١ آذر: رهایی آذربایجان، ۳۰ آذر: شب چله (شب یلدا)

باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش / صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود... شب چله امسال با لاله‌ها سرخ رنگ است... یلدای لاله‌ها

در اندیشه ایرانی شب و روز که نماد اهریمن و اورمزد هستند، مدام با یکدیگر در کشمکش می باشند. از آنجا که پس از بلندترین شب سال دوباره روزها بلند‌تر از شب‌ها می‌شود لذا در تلقی اندیشه ایرانی، روشنایی بر تاریکی غلبه می‌کرد.

به راستی چه چیزی باعث ماندگاری جشن‌ها می‌شود؟! در اسطوره‌های ایرانی رازهای حکیمانه‌ای نهفته است که کمابیش با ارزش‌های فطری انسانی همراستا می‌باشد. از سوی دیگر مردمان ایران‌زمین به دلیل پیوستگی‌هایی که با زیست‌بوم خود داشتند، به سختی می‌توانستند جشن‌هایی که با زیست بومشان در پیوند است فراموش کنند. جشن‌های ایرانی همواره پیوند دهنده انسان با دو موضوع مهم یعنی «زیست بوم آدمی» و «حکمت ایرانی» بوده‌اند…

همواره ایرانیان، در گاهشماری های گوناگون، روز نخست دی ماه را گرامی می داشتند به طوری که در شاهنامه فردوسی هم به این موضوع اشاره شده است

بعد از ظهر دوشنبه ۳۰ آذر ١۳۹۴، محفل خودمانی «یلدای مهر» با کوشش کانون‌های ایران‌شناسی، موسیقی و هنرهای تجسمی دانشگاه تهران در تالار همایش‌های باشگاه دانشجویان دانشگاه تهران برگزار شد. در این مراسم که با استقبال خوب دانشجویان همراه بود، هنرمندانی همچون سروش صحت و اشکان خطیبی حضور یافتند و با دانشجویان و حضار گفتگو کردند.

شاید نوشتارها و پیام‌هایی دیده باشید که درباره روز برادر و خواهر در ایران باستان سخن می‌گویند؛ در واقع این روز برداشتی از خُرم روز (یکم دی ماه) و روز بعد از شب یلدا می‌باشد.