شواهد نشان می‌دهند تُل آجری دروازه‌ای هخامنشی است که پیش از تخت‌جمشید ساخته شده و برای برپایی آن از هنری بابلی استفاده شده‌است. به نظر می آید این بنا در زمان کوروش بزرگ ساخته شده باشد.
کشف یک دروازه هخامنشی در ۳ کیلومتری تخت‌جمشید + فیلم
به گزارش CHN (خبرگزاری میراث فرهنگی) یافته‌های باستان‌شناسی بالاخره پرده از راز بنای مدفون در تُل آجری برداشت. بنایی که در ۳ کیلومتر تخت‌جمشید واقع شده اما پیش از تخت‌گاه ساخته شده‌است. باستان‌شناسان یافتند که تُل آجری، دروازه‌ای از دوره هخامنشیان است که در ساخت آن از هنر و فرهنگ بابلی هم استفاده شده‌است. کشف آجرهای لعابدار با نقوش موشخشو و گاو از جمله مهمترین یافته‌های باستان‌شناسان است. گزارش ویدئویی دراین‌باره را ببینید.
حفاری‌های باستان‌شناسی در تُل آجری، محوطه‌ای که در ۳ کیلومتری تخت‌جمشید واقع شده، به پایان رسیده‌است. هیاتی متشکل از باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی، چندین فصل کاوش در این محوطه را پشت سرگذاشتند تا بالاخره به راز این محوطه باستانی پی بردند. آن‌ها یافتند که تُل آجری دروازه‌ای هخامنشی است که پیش از تخت‌جمشید ساخته شده و برای برپایی آن از هنری بابلی استفاده شده‌است.
علیرضا عسگری چاوردی و فرانچسکو کالیاری، دو سرپرست هیات باستان‌شناسی ایران و ایتالیا هستند که از چند سال قبل فعالیت‌های علمی خود را با موضوع از کاخ تا شهر، برای شناسایی محدوده شهر پارسه آغاز کردند. تُل آجری، یکی از مهمترین کاوش‌های باستان‌شناسی این هیات بود که در سال جاری نیز ادامه داشته است.
پیش از این فصل جدید کاوش در تُل آجری (کاوش سال ۹۳) باستان‌شناسان فهمیده بودند که بنایی آجری مواجه‌اند که در تزئینات آن با آجرهای لعابدار بوده‌است. آجرهایی که حضور دو حیوان افسانه‌ای بین‌النهرینی یعنی گاو و موشخوشو را هنر آغازین روزهای هخامنشیان برملا کرد.
موشخوشو، حیوانی افسانه‌ای و ترکیبی از مار و اژدها است که بیشتر به عنوان نماد و سمبل خدای مردوک، خدای بابلیان شناخته شده‌است. شواهدی از حضور این حیوان افسانه‌ای، آن‌هم در نقطه تمدن هخامنشیان، سئوالات زیادی را برای باستان‌شناسان به وجود آورد.
کشفیات باستان‌شناسی ادامه پیدا کرد و هربار جزئیات بیشتری از آنچه در تُل آجری مدفون مانده یافت شد. راهروهای ورودی و خروجی، استفاده از قیر برای محافظت آجرهای لعابدار، اتاق‌ها و … نشان می‌داد که آنچه در تُل آجری مدفون مانده، بنایی ویژه و مهم است.
ادامه کاوش‌های باستان‌شناسی اما به سال ۱۳۹۳ کشید و بالاخره باستان‌شناسان پرده از راز تُل آجری برداشتند. آن‌ها یافتند که تُل آجری دروازه‌ای است که پیش از تخت‌جمشید و برای کاخی به نام فیروزی که امروز به طور کامل تخریب شده ساخته شده‌است. میان دروازه و کاخ هم پردیسی بوده که مطالعات ژئوفیزیک آن را اثبات می‌کند.
اما آنچه بیش از همه مهم است، این یافته‌ها نشان می‌دهد تُل آجری و رابطه‌اش با کاخ فیروزی، شباهت زیادی به ساختارهای معماری در پاسارگاد دارد. از سوی دیگر، در ساخت تُل آجری از هنر و فرهنگ و معماری بابلیان استفاده شده که نشان از گرایش هخامنشیان به هنر بابلی دارد. البته این احتمال هم وجود دارد که تُل آجری به دست صنعت‌گران بابلی ساخته شده باشد.
آجرهای لعابدار کشف شده از تُل آجری با نقوشی از گاو و موشخوشو، یکی از مهمترین یافته‌های باستان‌شناسی هیات ایران و ایتالیا هستند. این آثار نفیس اکنون در محلی امن نگهداری می‌شوند تا به صورت پازلی، به هم متصل شده و شکلی از تزئینات دروازه هخامنشی را نشان دهند.
گزارش ویدئویی درباره کشفیات باستان‌شناسی تُل آجری ساخته شده‌است که می‌توانید آن را در زیر ببینید:
بن‌مایه:
– ظهوری، حسن (۱۵ آذر ۱۳۹۳). «جزئیات کشف یک دروازه هخامنشی در ۳ کیلومتری تخت‌جمشید». خبرگزاری میراث فرهنگی (قابل دستیابی از مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی).
