«باستان شناسان ترکیه پس از 12 سال کاوش در آماسیا موفق به کشف مجموعه ای از کاخ های 2500 ساله شدند»
به گزارش سایت خبرگزاری ترکیهای «صباح» کاوش در تپه تاریخی اوزلو (Oluz Höyük) در آماسیا منجر به کشف کاخهای ستون داری گشته که قدمتی 2500 ساله دارند (sabah ، 5/9/2018)، پرفسور شوکت دونمز (Şevket Dönmez) توضیح میدهد که حفاری بر روی این تپه با هدف رسیدن به پاسخ در مورد یک مجموعه عصر آهن صورت گرفته اما در نهایت یک «شهر پارسی» را یافتند (HABER TURK،5 سپتامبر 2018).
پیش از تولد هخامنشیان در غرب ترکیه امروزین تمدن لیدی، این تمدن طی اتفاقاتی روابط نزدیکی با ایران و امپراطوری هخامنشی پیدا کرد.
اتحاد ماد و پارس و سقوط دولت آستیاگ، آخرین پادشاه ماد، حکومتهای قدرتمند آن زمان همچون لیدی، بابل و مصر را به هراس افکند و چنانکه در منابع یونانی اشتراک دارد، یک اتحاد نظامی توسط این سه دولت قدرتمند علیه کوروش شکل گرفت (تاریخ هرودوت، کتاب یکم، بند ۷۷؛ گزنفون، دفتر ۲، بخش ۱، بند ۵)، آنها با یک دیگر پیمان بستند در نبرد علیه کوروش یک دیگر را با پول و سرباز یاری کنند.
این اتحاد نظامی به جسارت کروزوس آخرین پادشاه لیدی افزود و او عملا با عبور از رود هالیس جنگ علیه کوروش را آغاز کرد هرودوت در این مورد مینویسد:
«کروزوس پس از گذر از رود هالیس به کاپادوکیه رسید که آن را پتریا مینامند، در آنجا اردو زد و به تاراج کشتزارهای سوریان پرداخت، پایتخت مردم پتریا را تسخیر کرد و اهالی آنجا را به بردگی گرفت، و نیز تمامی نواحی مجاور را تصرف کرد و باآنکه سوریان به او هیچ بدی نکرده بودند آنان را از سرزمینشان بیرون راند. اما کوروش نیز سپاهیان را گرد آورد و به سوی کروزوس رهسپار شد و در راه تا جایی که میتوانست نیروی کمکی گرفت و بر قوای خود افزود. او پیش از حرکت پیکهایی نزد ایونیها فرستاد و کوشیده بود آنان را علیه کروزوس بر انگیزد اما نتیجهای نگرفته بود. پس به قصد پتریا حرکت کرد و به محض رسیدن به کروزوس در برابر اردوی او جبهه آراست و طرفین بیدرنگ به سنجش نیروهای یکدیگر پرداختند. نبرد شدید بود و از هر دو سو بسیاری کشته شدند تا آنکه شب فرا رسید و دو سپاه بی نتیجه دست از جنگ کشیدند» (تاریخ هرودوت، کتاب یکم، بند ۷۶).
سر انجام دست تقدیر جنگ را به نفع ایرانیان رقم زد و به لطف تاکتیکهای نظامی کوروش سارد پایتخت لیدی تصرف شد و کروزوس پادشاه متجاوز دستگیر گردید، مورخان نوشتهاند که کوروش از جان کروزوس گذشت کرد و بر خلاف رسم روزگار او را به عنوان مشاور خویش همواره در پیش خود داشت (تاریخ هرودوت،کتاب یکم، بند های ۸۶تا۹۰؛ کوروش نامه، دفتر ۷، بخش ۲، بند ۲۹).
از این هنگام به بعد لیدی باستان که نیمی از ترکیه امروزین را تشکیل میداد به بخشی از امپراتوری هخامنشیان پیوست و تا هنگامی که اسکندر به ایران یورش برد، شرق و غرب ترکیه امروزین در کنترل شاهان هخامنشی بود.
کاخ آپادانا در ترکیه؟!
اینک شهر باستانی 2500 ساله در آماسیا سر از خاک بر آورده است، به گزارش CNN ترکی باستانشناسان تالاری را در این شهر یافتهاند که آن را «آپادانا» نام گذاری کرده اند (cnnturk ، 5/9/2018) آپادانا در پارسی باستان به معنی «کاخ» میباشد، اما معمولا کتیبههای حاوی این نام در تالار هایی درج شدهاند که به شکل خاصی ساخته شدهاند.
کاخ آپادانا در تخت جمشید مجموعهای وسیع با 3600 متر مربع زیربنای کاخ اصلی میباشد، این کاخ از سه جهت دارای ایوان است. آپادانای شوش نیز کاخی به همین شکل است که سه ایوان در دورادور خود دارد. پس آپادانا به کاخی گفته میشود که سه ایوان در اطرافش داشته باشد.
در آماسیا کاوشها در ابتدای کار قرار دارند، پرفسور دونمز از کشف شش ستون خبر میدهد و معتقد است هنوز به یک نقشه از کاخ دست پیدا نکرده اند، وی ابراز امیدواری کرد طی دو سال آینده طرح این کاخ کامل آشکار شود.
شهر کریتالا؟!
در این شهر آثار آتشگاهها و جادهها کشف شده است به نظر میرسد شهری آیینی بوده باشد، باستان شناسان احتمال میدهند که این شهر همان «کریتالا» باشد که هرودوت در تاریخش از عبور لشگر خشایارشا از آن خبر میدهد (5سپتامبر2018, HABER TURK)
همچنین در پیوند های زیر بنگرید به آثار امپراتوری هخامنشی در سراسر جهان:
بن مایه ها:
– شهرکی، کوروش (30 شهریور ۱۳۹۷). «شهر هخامنشی در آماسیا ترکیه». پایگاه خردگان.
نشانی رایاتاری: https://kheradgan.ir/p/18738
– گزنفون (١٣٨٩). زندگی کوروش (تربیت کوروش). ترجمه ابوالحسن تهامی. تهران: نگاه.
– هرودوت (1389) «تاریخ هرودوت»، ترجمه مرتضی ثاقب فر،چاپ اول، انتشارات اساطیر
Haberturk, 5september2018, Amasya’da 2 bin 500 yıllık Pers sarayının sütunları bulundu–
Cnnturk, 5september2018 , Amasya’da 2500 yıllık Pers Sarayı: Sütunları bulundu–
Sabah , 5.9.2018, Amasya’da 2 bin 500 yıllık Pers sarayının sütunları bulundu–