تاریخ و فرهنگ ایران زمین

خشایارشا

بررسی تاریخی داستان استر و جشن پوریم یهودیان
بررسی تاریخی داستان استر و جشن پوریم یهودیان

داستان استر یکی از قصه‌های مشهور یهودیان است که در قلمروی یک پادشاه ایرانی به نام «اخشورش» رخ می‌دهد. به طور کلی در این داستان زنی به نام استر با به خطر انداختن جان خود، یهودیان را از نسل کشی نجات می‌دهد و نهایتا یهودیان دشمنان خود را قتل عام می‌کنند. این داستان از نظر تاریخی قابل اثبات نیست چرا که تقریبا با همه منابع تاریخی و آثار باستانی تضاد جدی دارد. کتاب استر حتی در طومارهای دریای مرده هم وجود ندارد و به نظر افسانه‌ای جدیدتر است که به منابع کهن‌تر یهودیان اضافه شده است. از سوی دیگر در ایران، داستان‌های تحریف شده‌ای از این قصه رواج پیدا کرده است که بر خلاف موارد درج شده در منابع یهودیان می‌باشد. قطعا رویکرد افراطی به داستان استر پذیرفتنی نیست؛ جه از جانب یهودیان افراطی و چه از جانب یهودستیزان ایرانی و غیر ایرانی باشد. از طرفی جشن پوریم را هم نمی‌توان جشن انسانی و پاک دانست چرا که شادی، پایکوبی و شراب‌خواری به یاد اعدام و قتل عام هزاران تن (حتی اگر دشمنان و نظامیان باشند) چندان انسانی به حساب نمی‌آید…

مردم دوستی در کتیبه‌های خشایارشا
مردم دوستی در کتیبه‌های خشایارشا

در سال ١۳۹۲ کتیبه‌ای از زبان خشایارشا پیدا شد که این کتیبه بار دیگر بر سیاست آبادگری و مردم دوستی هخامنشیان تأکید می‌کند. پیش از این، منابع و شواهد زیادی حاکی از آبادگری و احترام به مردمان در این دوره بوده‌اند، اما در این سند خیلی آشکار، این موضوع از زبان شاهنشاه گفته می‌شود. در این سند، توجه ویژه به مردم آشکار تر می‌شود چرا که شادی مردم و خشنودی آنها، بسیار با اهمیت ترسیم شده است، به طوری که موضوع اصلی این کتیبه شادی و خشنودی مردمان است.

آبادانی، خویشکاری مقدس در ایران باستان
آبادانی، خویشکاری مقدس در ایران باستان

در بررسی ارزش‌ها و باورهای ایران باستان جایگاه والای آبادگری و آبادانی قابل توجه است. به طوری که گویی آبادانی صرفا یک کار زمینی و مادی برای مردمان و پادشاهان نبوده بلکه کاری مقدس و معنوی برای آنها بوده است. گویی شادی خدای بزرگ در نتیجه شادی مردم و زیبایی زمین و آسمان به دست می آمده است.

سخنانی از خشایارشا
سخنانی از خشایارشا

با آنکه در منابع اروپایی‌ها چهره‌ای خشن و کشورگشا از خشایارشا ترسیم شده است و در دوران معاصر غربی‌ها بیشتر از هر دورانی علیه او اغراق می‌کنند اما با بررسی کتیبه‌های یافت شده از زبان خشایارشا در می‌یابیم که او بیشتر از آنکه به کشورگشایی و تسلط بر یونان علاقه داشته باشد به آبادگری و شادی مردمان سرزمینش علاقه نشان می‌داده است.

پوریم اصلا در سیزدهم فروردین برگزار نمی‌شود
پوریم اصلا در سیزدهم فروردین برگزار نمی‌شود

چندی است که موضوع نادرست پیوند سیزده‌به‌در و پوریم تبلیغ می‌شود و حتی برخی تصور می‌کنند هر سال یهودیان در روز سیزدهم فروردین، جشن پوریم را برگزار می‌کنند. در این نوشتار پژوهش یهودیان ایران را درباره عدم انطباق پوریم با سیزده‌به‌در می‌آوریم و با توجه به تسلط این هم میهنان به تقویم عبری این نوشتار از نوشتارهای قابل توجه است.

به کار گیری یا روگرفت از نوشته‌های این پایگاه تنها پس از پذیرش قوانین پایگاه امکان پذیر است: قوانین پایگاه خِرَدگان
توسعه نرم افزاری: مجید خالقیان
خشایارشا