خشایارشا

داستان استر یکی از قصه‌های مشهور یهودیان است که در قلمروی یک پادشاه ایرانی به نام «اخشورش» رخ می‌دهد که ادعا می‌شود این پادشاه خشایارشا است.

به طور کلی در این داستان زنی به نام استر با به خطر انداختن جان خود، یهودیان را از نسل کشی نجات می‌دهد. ابتدا پادشاه ایرانی تحت تاثیر شخصی به نام هامان اجازه قتل عام یهودیان را داد ولی بعدها حکم باطل شد. این ابطال با پادرمیانی همسر یهودی پادشاه یعنی استر در شرایطی که حضور این زن در برابر شاه شاید منجر به مرگ او می‌شد، صورت گرفت. نهایتا به جای قتل عام یهودیان، همه دشمنان یهودیان در قلمروی پادشاه که ۷۷ هزار تن بودند کشته شدند. با توجه به این قصه، یهودیان سالانه جشنی به نام پوریم برگزار می‌کنند.

این داستان از نظر تاریخی قابل اثبات نیست چرا که تقریبا با همه منابع تاریخی و آثار باستانی تضاد جدی دارد. کتاب استر حتی در طومارهای دریای مرده هم وجود ندارد و به نظر از اضافات جدیدتر به منابع یهودی است و در اصالت این داستان تردید جدی وجود دارد. برخی از پژوهشگران، این داستان را تحت تأثیر اسطوره‌های بابلی و ایلامی می‌دانند و از طرفی بعید نیست این داستان تحت تاثیر داستان‌های دختر فداکار در جهان ایرانی باشد. داستان استر را می‌توان از افسانه‌های تاریخی دانست و باید پذیرفت درون مایه ایران ستیزانه دارد.

از سوی دیگر در ایران، داستان‌های تحریف شده‌ای از این قصه رواج پیدا کرده است که بر خلاف موارد درج شده در منابع یهودیان می‌باشد. به طور خلاصه، اکثر این داستان‌های تحریف شده، بر کشته شدن اقوام بی‌گناه توسط یهودیان در سیزده‌به‌در تأکید دارند و تعداد کشته‌ها را تا ۵۰۰ هزار تن نقل می‌کنند. این گفته‌ها هیچ پایه و اساسی ندارد و آشکارا نشر اکاذیب است. سیزده‌به‌در هم ربطی به پوریم ندارد.

قطعا رویکرد افراطی به داستان استر پذیرفتنی نیست؛ جه از جانب یهودیان افراطی و چه از جانب یهودستیزان ایرانی و غیر ایرانی باشد. از طرفی جشن پوریم را هم نمی‌توان جشن انسانی و پاک دانست چرا که شادی، پایکوبی و شراب‌خواری به یاد اعدام و قتل عام هزاران تن (حتی اگر دشمنان و نظامیان باشند) چندان انسانی به حساب نمی‌آید.