آثار باستانی یافته شده در ایران بسیار شگفت آور است؛ به طوری که آثار مربوط به چند هزار سال قبل از میلاد نشان دهنده پیشرفت علم و فناوری در تمدن‌های ایران می‌باشند. در این بین مواردی وجود دارد که پیش قدمی این تمدن‌ها را نشان می‌دهد. در اینجا به چند مورد مشهور و شگفت آور اشاره می‌کنیم.
چشم مصنوعی
برای نخستین بار در شهر سوخته یک چشم مصنوعی متعلق به ۴۸۰۰ سال پیش کشف شد. این چشم مصنوعی متعلق به زنی ۲۵ تا ۳۰ ساله بوده که در یکی از گورهای شهر سوخته مدفون شده بوده است.
چشم مصنوعی یافت شده در چشم چپ او کار گذاشته شده و با وجود گذشت چند هزار سال از ساخته شدن آن هنوز سالم است.
به نظر می‌رسد در ساخت آن از قیر طبیعی مخلوط به نوعی چربی جانوری استفاده شده است. در روی این چشم مصنوعی ریزترین مویرگ‌های داخل چشم توسط مفتول‌‌های طلایی به قطر کمتر از نیم میلی‌متری طراحی شده‌اند. مردمک این چشم در وسط طراحی شده و تعدادی خطوط موازی که تقریباً یک لوزی را تشکیل می‌دهند در پیرامون مردمک دیده می‌شود.
سرپرست گروه باستان شناسی شهرسوخته «سید منصور سید سجادی» در این باره گفته است: «برای نخستین بار در شهر سوخته یک چشم مصنوعی پیدا شد. مطالعات اولیه نشان داده اند که چشم چپ زن تنومند مدفون در قبر شماره ۶۷۰۵ مصنوعی بوده است (۱).
در آبان ماه سال ۱۳۸۹ محققان ایرانی و ایتالیایی، چهره اسکلت کشف شده متعلق به یک زن را که در شهر باستانی سوخته در استان سیستان و بلوچستان ایران کشف شد، بازسازی کردند (۲).
پویانمایی (انمیشین)
در میان یافته‌های کوچک و بزرگ باستان شناسان در شهر سوخته، یک اثر شگفت انگیز، نظر کارشناسان را به خود جلب کرد. سفالینه ای با نقش بز که در پنج حرکت به سمت درختی می‌جهد و برگ‌های آن را می‌خورد. این اثر به عنوان نخستین پویا نمایی جهان مطرح شده است.
قدمت این اثر باشکوه به هزاره ی سوم پیش از میلاد بر می‌گردد. برخی معتقدند موارد منقوش بر این سفالینه بیان گر یک داستان زیبای باستانی ایرانی با نام «درخت آسوریک» است (۳).
قنات
به قول علی اصغر سمسار یزدی، قنات یا کاریز یکی از شگفت انگیزترین کارهای دسته جمعی تاریخ بشری است که برای رفع یکی از نیازهای مهم و حیاتی جوامع انسانی، یعنی آبرسانی به مناطق کم آب و تأمین آب شرب انسان و زراعت و کشاورزی با کارگروهی و مدیریت و برنامه ریزی به وجود آمده است.
تمدن‌های ایران در ساخت قنات پیش قدم بودند و نخستین قنات دنیا و طولانی ترین قنات دنیا در یزد ایران واقع شده اند (۴).
خط
یافت شدن کهن ترین نوع خط هندسی در جیرفت باعث شگفتی بسیاری از پژوهشگران شد و بسیاری از معادلات را به هم ریخت. به قول پرفسور مجید زاده، بسیاری مدعی بودند ایرانی‌ها تا زمان هخامنشیان خط نداشتند. مردمی بودند بی سواد و یک سرزمینی بوده است با حکومت‌های دست دوم زیر نفوذ بین النهرین. حفریات جیرفت همه اینها را زیر سوال برد… (۵).
دریانوردی
نیروی دریایی ایران در دوران هخامنشی بسیار مشهور است اما آثاری از دریانوردی مربوط به هزاران سال قبل از آن در ایران یافت شده است. آثاری که در حفاری‌های ناحیه چغامیش خوزستان به دست آمده است پیش قدم بودن ساکنین این نواحی را نشان می‌دهد.
در این آثار پادشاهی را نشان داده می‌شود که از جنگ برمی‌گردد و در قایقی نشسته و عده‌ای اسیر دست بسته در جلوی پاهای او افتاده اند. در یک دست فرمانده گرز و در دست دیگرش ریسمانی است که با آن اسیران را نگاه داشته است. در این کشتی تصویر دریانوردیی به چشم می‌خورد که یکی از آنها روی دماغه کشتی نشسته و شیی شبیه علامت با پرچمی را در دست دارد (۶).
